Мәни Жәмінқызы

Мәни Жәмінқызы (Гүлмаһни; 1881, Баянауыл өңірі, қазіргі Павлодар облысы - 1937, Қызылорда облысы Жосалы станциясы) - Сәтбаев Жәміннің қызы. Арғын тайпасының Сүйіндік руының Қаржас бөлімінен шыққан. Жәмінқызы 1900 жылы Алтыбасардың Әмір деген баласына ұзатылады. Бұл екеуінен 5 перзент дүниеге келеді. 1928 жылы Алтыбасар қажының ұрпағы тәркіленгенде Жәмінқызының қолында 16 жасар Шәкирасы (Топса деген баласы жастайынан қайтыс болып, калған үшеуі - Махпуза, Жаһуда, Кәріш өз алдына шаңырақ құрып кеткен) ғана болады.

Тәркілеуді басқарып келген Шалқыбек деген белсенді жас қыз Шәкираны әйелдікке сұрайды. Сонда Жәмінқызы «Малымды алып, енді жаныма келдің бе?» - деп белсендіні ауылдан ит қосып қуған екен. Осы «қылмысы» үшін Жәмінқызы бала-келіндерімен Қазақстанның бірде-бір елді мекеніне бір айдан артық тұрмау жазасына кесіліп, айдалады. Жәмінқызы көптеген елді мекендер (Павлодар, Семей, Аягөз, Қапал, Алматы, Әулиеата, қазіргі Тараз, Шымкент, Түркістан, Жаңақорған, Қызылорда) арқылы бір жарым жылда Жосалыға жетеді. Қызы Шәкира ұзатылып, екі ұлы келіншектерімен кеңес сотының үкімін орындау үшін Ақтөбеге (Қазалы, Арал, Шалқар арқылы) қарай бет алады да, Жәмінқызы Жосалыны мекендеп қалады.

Осы жерде Қанышқа жолығып, қамыққан көңілі қуанышқа бір кенеліп қалады. Қаныш апасынан осынау сапарға қаражатты қайдан тапқанын сұрайды. Оған Жәмінқызы тәркілеу басталғаннан-ақ үйде сақталған асыл зат-бұйымдар (білезік, жүзік, сырға, шолпы, тағы басқалары) мен ақшаны жеңді, жеңсіз қамзолдарына бой-бой қылып тігіп алғанын және аялдаған жерде ұлдарының жұмысқа жалданып, келіндерінің саудаға шығып жүргенін бастан-аяқ айтып береді. Жәмінқызы ақындықтан да құралақан болмаған. «Отырмыз бір үйде біз алты сояу, Болмады-ау ортамызда жалғыз бояу, Бояу деп сонда біздер айтар едік. Құдай-тағала көңілден алса қаяу» деген бір шумақ өлеңі балаларының жадында сақталып қалған.