Оптимум [1](лат. optіmum – ең жақсы, тәуір) – экономиканы математикалық талдаудың негізгі ұғымы.

Толығырақ өңдеу

Мұнда экономикадық агенттер өзінің қызметінде белгілі бір мағынада ең тәуір және нақты ықтимал (оңтайлы) шешімдерді ұдайы қабылдауға мәжбүр болатыны ескеріледі. Бұл құбылыстарды ресімдеу шешілетін есептердің экономика-математикалық үлгілерін жасауға, демек, осы есептерді қазіргі заманғы экономика ғылымы және компьютерлендірілген бағдарларламалар тіліне аударуға мүмкіндік береді. Эконмикалық сипаттамалардың ең көп және ең аз мәнін (мысалы, ең төмен мән шығынның көрсеткіші, ең көп мән пайданың көрсеткіші) оңтайлы мән деп атайды. “Оптимум” термині үш мағынада қолданылады. Олар жүйенің ықтимал жай-күйінің ең жақсы нұсқасы; жүйе өзгерістерінің ең жақсы бағыты, даму мақсаты. “Оңтайлылық” термині қабылданатын шешімдер сапасының сипаттамасы (міндеттердің оңтайлы шешімі, оңтайлы жоспар, оңтайлы басқару), жүйенің немесе оның мінез-құлқының сипаттамасы (оңтайлы траектория, ресурстарды оңтайлы бөлу, жүйенің оңтайлы жұмыс істеуі) деген мағынаны білдіреді. “Оңтайландыру” термині де екі мағынада: атқарымның ең көп және ең аз мәнін табу үдерісі, яғни көптеген ықтимал атқарымның ең тәуір нұсқасын таңдау, оңтайлы шешімдерді әзірлеу үдерісі ретінде; жүйені ең жақсы (оңтайлы) күйге келтіру үдерісі ретінде қолданылады. Ақыр соңында, қаралып отырған ұғымдардың шеңберінде “экономикалық жүйенің оңтайлы жұмыс істеуі” деген ұғым кеңінен пайдаланылады – жалпы экономикалық жүйенің жұмыс істеу режимі, мұнда қоғамның қажеттерін қанағаттандыру және оның мақсаттарына қол жеткізу мақсатымен қоғамның барлық ресурстары неғұрлым толық пайдаланылады.

Сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу

<references>


  1. Қазақ Энциклопедиясы«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, 10 том