Орлы ауылдық округі
Орлы ауылдық округі — Атырау облысы Құрманғазы ауданындағы әкімшілік бірлік. 2007 жылға дейін Калинин ауылдық округі деп аталған.[1]
| Қазақстан ауылдық округі | |
| Орлы ауылдық округі | |
| Облысы | |
|---|---|
| Ауданы | |
| Округ орталығы | |
| Енеді |
3 ауыл |
| Тұрғыны (2021) |
▲2560 |
| Әкімі |
Жандос Мнафихұлы Бектеміров |
| Округ әкімдігінің мекенжайы |
Орлы ауылы, Манаев көшесі, №14 |
| Бұрынғы атаулары |
Калинин ауылдық округі |
| Уақыт белдеуі | |
| Автомобиль коды |
06 |
| Телефон коды |
+771233 |
| Пошта индексі |
060410 |
Әкімшілік құрамы
өңдеуҚұрамына Орлы, Шестой, Каспий ауылдары кіреді. Орталығы – Орлы ауылы.
Халқы
өңдеу2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 2560 адамды (1347 ер адам және 1213 әйел адам) құрады.[2]
Тарихы
өңдеуОкругтегі ауылдық кеңестің құрылу тархы 1922 жылдан басталады. Нарын құмдағы, Қошалақ өңірінде құрылған Қошалақ ауылдық кеңесіне алғаш төраға болып Есенбаев Әдиет басқарды. «Жаңа жол», «Жаңаталап», «Жаңа тұрмыс», «Еңбекші» серіктестіктері кейін 1937-38 жылдары шағын колхоздарға айналып, 1956 жылға дейін жұмыс істеді.
1956 жылы аталған шағын колхоздар бірігіп, «Жаңа жол» және «Еңбекші» колхоздары болып іріленген. Кейін 1962 жылы «Жаңажол», «Еңбекші», «Красный Каспий» ұжымшарлары біріктіріліп Калинин атындағы кеңшар құрылды.
Бұл күндері округте 49 шаруа қожалығы жұмыс жасайды, 67 жеке кәсіпкер тіркелген.[3]
Инфрақұрылымы
өңдеуОкругте Н.С.Манаев атындағы орта мектеп, «Өнерпаз» мәдениет үйі, дәрігерлік амбулатория, музыка мектебі филиалы, «Балдырған» балалар бақшасы, «Ақбота» тойханасы, супермаркет, бірнеше дүкендер, т.б қызмет көрсету орталықтары бар. Округ ауылдары түгел газбен, ауыз су құбырымен қамтылған.
Орлы ауылдық округі бойынша жер, су атаулары
өңдеуДондуков — Құрманғазы ауылының Батысында 10 шақырым жерде, Орлы округіне қарасты бұрын мекен болған төбе. Шарон өзенінің тарамдары жанай өтеді. Сол өңірде кезінде ең биік қарауыл төбе болған. Дондуков деген княздің есімі. Кеңес үкіметін орнату кезінде қызылдар мен ақтардың әскерлері биіктікті иемдену үшін көп шығынға ұшырап шайқасқан орын. Кейін елді мекеннің тұрғындары қоныс аударып жан-жаққа тараған.
Ағаш үй — Шарон өзенінің Болды саласының жағасында, Орлы ауылынан 3 шақырым, аудан орталығынан 8 шақырымдай қашықтықта орналасқан мекен аты. XIX ғасырда Шарафуддин қажының алғаш мешіті болған. Қазан төңкерісінен кейін жергілікті халық жиналып, мектепке арнап саман тастан төбесін шатырлап үй тұрғызған. Оны ағаш үй деген, сол атау иеленіп меншіктелген. Өзен жағасы балық аулауға ыңғайлы, алғашқы балықшылар серікгігі құрылған. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде ел ыдырап тараған. Бұрынғы үлкен ауылдың орнына мал шаруасымен айналысқан 2-3 жанұя мекендеген.
Көлденең — Орлы ауылының оңтүстік батысында 3 км жерде орналасқан төбе. Ұзындығы 1,5 км-ге шығыстан батысқа ұзынына созылған. Төбе көлденең ұзыннан орналасуына қарап, қима жолдары жолдарға көлденең жатқандықтан аталған.
Сазды — Аудан орталығының солтүстігінде 60 шақырым жерде, Ганюшкино - Азғыр тас жолының бойында орналасқан. Жер қыртысы сазды болғандықтан Сазды деп атанған.
Суық төбе — Орлы ауылының солтүстік шығысында 5 шақырым жерде, өзен жағасында орналасқан. Маңында төбеге пана болатын өскен ағаш, не қырат жоқ, жалаңаш төбе. Мал мен жанға пана болатын, суықтан арашалайтын қорғанышы болмағандықтаң, ызғарлы желдің өті болғандықтан Суықтөбе атанған.
Шестой — аудан орталығы Құрманғазы ауылынан оңтүстік шығысында 15 шақырым жерде орналасқан. Балықшылардың аулаған балықтарын қабылдайтын батағалар болды. №6 батаға осы жағада орналасқандықтан Шестой деп ауылды атаған.
Орлы — Құрманғазы ауылының батыс жағында 5 шақырым жерде Атырау - Астрахан тас жолы бойында орналасқан. Бұрын құрғақ, қоға өскен үлкен көл. Тұрғындар көл ортасындағы аралшықтардан мал азығын дайындаған. Мал жеп кетпеуі үшін дайындаған пішендерінің айналасын орлаған. Соғай сай Орлы аталып кеткен.
Округтегі тарихи және мәдени ескерткіштер
өңдеу- Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жерлестерге қойылған обелискі
- Қ.Құрманғалиев тұрған үйдегі мемориалдық тақта
- Д.Серікбайқызына жұмыс орны балабақша қабырғасына орнатылған мемориалдық тақта[4]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Құрманғазы және Махамбет аудандарының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Киелі мекен, қасиетті өлке -Құрманғазы. Ағатай баспасы, Атырау-1920 ж. ISBN 978-601-7861-86-5
- ↑ Құрманғазы ауданы. Шежіре. - Алматы: "Арыс" баспасы, 2008. ISBN 9965-17-535-7