Ортағасырлық қала

Ортағасырлық қаланың халқы бірнеше мың тұрғыннан тұрды. Шамамен 10 мың тұрғыны бар қала үлкен, ал, 40 – 50 мың адамы бар қала – аса зор қала болып есептеледі. Мұндай қалалар аса көп те болмады: Кельн, Прага, Лондон, Венеция, т.б. Бұлардан басқа, бір кездері 200 мың жылдан аса халқы болған Париж ерекшеленді. Үлкен қала мықты қорғанмен қоршалса, бүкіл қалалық өмір базар алаңы маңында қыз–қыз қайнады. Орталық алаңда шіркеу мен қалалық кеңес – ратушаның ғимараты орын тепті. Әдетте үйлер 3-4 қабаттан тұрып, тығыз орналасып, көшеге тек жіңішке қасбеті ғана шықты. Қала билігі көшелердің кеңдігі найза ұзындығынан қысқа болмауын талап етіп, бұл ережені бұзғандарға айыппұл төлетті. Алайда, бұл тек бірінші қабатқа ғана қатысты болды. Көшенің әр жағында тұрған биік үйлер бір–біріне «сүйкеніп» тұрды. Қалалықтардың басты жұмысы қолөнер мен сауда өнеркәсібі болды. Қолөнерші бір затты басынан аяғына дейін жасайтын. Әдетте зат нақты бір тапсырыс бойынша жасалатын. Бір мамандықтағы қолөнер шеберлері – цехтарға жиі бірігетін. Қала қолөнерін келімсек шеберлердің бәсекелестігінен қорғау мақсатында цех бөтен адамдарға өз өнерімен айналысуға тиым салды. Цех мүшесі болғысы келген жан өз шеберлігін көрсетіп, үлгілі бұйым (керемет) жасауға тиісті болатын. Цех жарғысында қай күндері, қандай сағатта жұмыс істеу керектігі, қанша көмекші жалдап, өнімнің сапасы қандай болуы керектігі туралы қатаң ережелер жазылған-ды. Цехтар қаланы басқару ісіне жиі араласып, өз таңбалары мен тулары болды. Цех өз мүшелерінен ортақ қажеттіліктерге ақшалай жарналар жинап отырды. Қалалардың өрлеуі сауданың дамуына әсер етті. Солтүстік германдық Ганза қалаларының сауда одағы ортағасырлық Еуропа тарихындағы ең ірісі болды. XIV-XV ғ.ғ. (өркендеу уақыты) Ганза 160 қаланы біріктіріп, 1000 кемеге иелік етті.