Островский қызғалдағы

Островский қызғалдағы - лалагүлдер тұқымдасына жататын көп жылдық, жуашықты өсімдік. Іле Алатауында кездеседі. Жуашығы жұмыртқа сияқты. Жапырағы қандауыр пішінді, гүлсидам сабағының биіктігі 15-40 см. Әдетте, алқызыл түсті 1 ғана гүлі болады. Cәyip-мамырда гүлдеп, мамыр-маусымда жемістенеді. Жемісі - қауашақ. Сәндік үшін өсіріледі. Сирек кездесетін эндемик түр. Қазақстанның "Кызыл кітабына" енгізілген.таулардың төменгі, ортаңғы белдеулерінде, қоректік қоры мол топырақты беткейлерде өседі. Бүршік жарған кезінде барынша биік иілгіш(40 см-ге дейін) сабағымен, қандауырша тәрізді жиектері толқындаған үш жапырағымен және ұзарған әдемі гүлімен ерекшеленеді. жарық мықты болған кезде, жұлдызы тостаған тәрізді ашылады. Түсі - алқызыл, түбі қара немесе сары, кейде барынша күңгірт қызыл, сары, кейде сап-сары түстер кездеседі. Кеш гүлдейді, сәуірдің аяғынан мамырдың аяғына дейін, маусым шілдеде жеміс береді. Тұқымымен көбейеді. Тиімді декоративті түр, мәдени түрде жақсы өседі, тұқымымен төртінші жылы гүлдейді. Ботаникалық бақтарда танымал және Батыс Еуропаның, АҚШ және Канаданың жеке топтамаларында белгілі. Сұрыптауда қолданылмайды, бірақ көгалдандыруда үлкен қызығүшылық тудырып отырып, әсіресе Қазақстанның оңтүстік елді-мекендерінде. Жеке түрлердің саны табиғи популяцияларда мүлдем азайды, әсіресе Алматы маңында, себебі тау беткейлерін саяжайлар салу мақсатында жаппай игеруі және тұрғындардың гүлшоқтарын жинауы осындай күйге жеткізілді. Түрқорғауды қажет етеді. Басқа қызғалдақтардай ерте көктемде аралар үшін бағалы азық болып табылады. [1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Жетісу энциклопедиясы. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ”Қазақстан Энциклопедиясы”, "Қазақстанның өсімдіктер әлемі" энциклопедиясы. Алматы: Алматыкітап баспасы, 2008 ISBN 9965-17-134-3