Ош қақтығысы (1990)

Ош қақтығысы (1990) — Қырғыз республикасында топталған әлеуметтік маселелердің өз уақытында шешілмей келісінен асып шыққан, қан төгілуге дейін жеткен ұлттар аралық қақтығысы. 1990 жылдың, маусымның алғашқы күндері тымызын Ош оқиғасы ұйымдастырылып, қырғыз және өзбек халықтарының қақтығысу Ош, Өзген қалаларында, олардың жақын маңда болып өтті. Сәуір–мамыр айларында Ош қаласында жасаған қырғыз жастары үй салу үшін жер сұрап биліктегілерге қайырылысады. Бірақ, облыстық жетекшілер оны ойдағыдай шешіп бере алған емес. Қашан ғана жастардың талаптары күшей бастағанда, оларға Ош қаласындағы өзбек диаспорасы жасаған аймақтан жер беріседі. Үйсіз қырғыз жастарының Оштың төңірегінен жер алып, үй құру әрекеттері айырым өзбек ұлтық автономиясы сұрауға ниеттенген жікшіл экстремисттер тарабынан қарсы қабыл алынып, шағын топтардың өз ара қақтығысы ұлттар аралық араздасуға дейін көтеріліп шықты. Нәтижеде, екі елдің ортасында каңды қақтығысы шығып, «елшілікке» Мәскеу килігісіп, арнайы даярлықтан өткен әскердік тәжірибеге ие әскерлер кіргізілген. Маусымның басында оңтүстік Қырғызстандың Ош, Өзгөн сияқты айырым аймақтарында, 7 маусымда Бішкекте коменданттық сағат кіргізілді. Елдік ақыл-ес бұл араздық шығаруға бағытталған оқиғаларға шек қоюға жетісті. Қырғыз-өзбек тарихи бауырластығы 200-ден астам кісінің өмірін алған бұл сынауға тұрыстық бере алды. Екі ел ынтымаққа келді. Қырғызстандағы демократиялық қимылды басу үшін Ош оқиғасын пайдалану әрекеттері нәтижесіз аяқтаған.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. А.А. Асанканов, Кыргыз тарыхы: Энциклопедия, Бишкек, 2003 ISBN 5-89750-150-5