Оқушыларды күш көрсетіп жазалау

Оқушыларды күш көрсетіп жазалау - қаракүшпен өнегелі бейнет көрсету жолымен жасалатын әсер әрекеті.

Тәрбие барысында баланы күш көрсетіп жазалаған оның жігерлігін басады, механикалық тәртіпке және басқа да теріс құбылыстарға әкеледі. Орта ғасырда күш көрсетіп жазалау мектепте де отбасында да жиі қолданған. Озық педагогтар бұған қарсы шыққан. Бірінші болып Я.А. Коменский шықты. Ж.Ж. Руссо күш көрсетіп жазалауды адамның табиғатына қарсылық деп білген. К.Д. Ушинскийдің көзқарасы бойынша қандай болсын жазалау - тәрбиенің қателігін көрсетеді. А.С. Макаренко күш көрсетуді тәрбиенің әлсіздігін көрсету деп санаған. Керісінше, неміс педагогі И.Ф. Гербарт баланың «жаман табиғатында» күш көрсетіп жазалаудың оң жағын іздеді. Ол «балаларды басқару» ретінде бұл жағдайды қолдануды калаған.