Плеохроизм (грек. pleon — көп санды, chroa — түс) — жарық толқындарының таралу бағытына және олардың поляризациялануына байланысты зат түсінің өзгеруі. Плеохроизм құбылысын алғаш рет француз физигі әрі астрономы Ж.Б. Био (1774 — 1862) және неміс физигі Т.И. Зеебек (1770 — 1831) бақылаған (1816). Плеохроизм — заттардағы оптикалық анизотропия құбылысының бір түрі. Плеохроизмнің дөңгелек және сызықтық дихроизм деп аталатын түрлері бар. Көбінесе кристалдарда байқалып, минералдан дайындалған шлифті поляризац. микроскоптың үстел¬шесінде айналдыру арқылы анықталады. Оптик. бір осьті минералдар (флюорит, турмалин, т.б.) екі түсті Плеохроизм, ал екі осьті минералдар (биотит, т.б.) үш түсті Плеохроизм тудырады. Мысалы, жарық толқыны биотиттің негізгі бір осі арқылы өткенде минерал ашық сары, ал қалған екі бағытта қоңыр және қоңыр қошқыл болады. Кейбір кристалдың (слюда, турмалин, т.б.) құрамында кірме түрінде кездесетін минералдар (циркон, түрлі радиоактивтік минералдар) өз контурлары жиегінде Плеохроизм құбылысын, яғни жарықтың анизатропиясын тудырады. Плеохроизм минералдарды, әсіресе зергерлік істе қолданылатын минералдарды анықтауда пайдаланылады.

A.
Кордиерит плеохроизмі

Дереккөздер өңдеу

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том