Ру

Ру, рулық қоғам — алғашқы қауымның экономикалық, әлеуметтік негізгі ұясы; арғы тегі бір әкеден немесе бір шешеден тараған туыстар тобы. Ру алғашқы адамдар тобынан басталып, кейінгі рулық құрылысқа ауысты. Рулық ұйымның кейінгі құрамын ғана зерттеуге мүмкіндік болғандықтан, рудың даму тарихын зерттеу мәселесінде ғалымдар арасында әр түрлі көзқарастар бар. Көптеген Ресей ғалымдары (Ю.П. Аверкиев, А.М. Золотарев, М.О. Косвен, С.П. Толстов, Ю.И. Семенов, т.б.) рулық қауым екі кезеңді — матриархат (аналық ру) пен патриархатты (аталық ру) бастан өткерді деп тұжырымдайды. Матриархат кезінде адамдардың өндірістік қатынастары қандас туыстардың қатынастарына сай келді. Бұл рулық қауымның алғашқы сатысы болды. Өндіргіш күштердің дамуы нәтижесінде рулық қауым екінші саты — патриархатқа көшті. Халықтардың көпшілігінде бұл жағдай көшпелі мал шаруашылығының, ағаш соқамен жер жыртудың, металл өңдеудің дамуына байланысты еді. Бұл кезеңде руда некелік пен діни әдет-ғұрыптың ықпалы басымырақ болды. Қатар қоныстанған әр түрлі рулық патриархалдық отбасы көршілес қауымға бірікті. Сөйтіп, әлеуметтік бөлініс басталып, жеке меншік дамыды да, біртіндеп рулық қатынастар ыдырап, таптық қатынастар қалыптаса бастады (қ. Алғашқы қауым). Таптық қоғам кезінде де рулық қауымның әр түрлі әдет-ғұрпы сақталды. Бұл жағдай, әсіресе тау халықтары мен көшпелі халықтарға тән. Ежелгі рулар туралы нақтылы деректер Інжілде, гректердің, римдіктердің, галдардың, германдықтардың көне әдебиеттерінде (Аристотель, Т.Ливий, Ю.Цезарь, К.Тацит, т.б.) сақталған. Көне замандағы Орталық Азия тайпалары туралы Геродот, ежелгі қытай және парсы жазба деректері К.Багрянородный, Ибн Хаукал, Рашид әд-Дин, Мұхаммед Хайдар Дулат, Рузбехан, Қыдырғали Жалайыри, т.б. тарихшылардың жазбаларында айтылады.
Орталық Азия көшпелі халықтарында, соның ішінде қазақтарда ру күні бүгінге дейін сақталған. Рудың өз алдына таңбасы да, ұраны да болған. Қазіргі кезде Азияның, Африканың, Мұхиттық аралдардың артта қалған халықтарында руға бөліну әлі де сақталып қалған.