Сам ескерткіштері

 Басқа мағыналар үшін Сам деген бетті қараңыз.

Сам ескерткіштері — қазіргі Ақтөбе және Маңғыстау облыстарының Қарақалпақстанмен шекаралас Сам өңіріне шоғырланған архитектуралық ескерткіштер тобы.

Тарихы өңдеу

Сам, В.В. Бартольдтың жазуынша, ежелгі қала орны болуы ықтимал. Бұл өңірдегі сәулет өнері ескерткіштері жайында В.Г. Григорьев пен А.И. Левшин де өз еңбектерінде ішінара тоқталды.

Сам өңірін Орталық Азиядан Шығыс Еуропаға баратын керуен жолы (16 ғасырда “ноғайлы жолы” атанған), Арал мен Каспий теңіздері аралығымен өтетін байырғы жолдар басып өткен. Бұл өңірде сәулет өнері ескерткіштерінің мол шоғырлануына осы керуен жолдары да себепкер болды.

Сипаттамасы өңдеу

Сам ескерткіштері шағын қала орындары мен бекіністер (Көптам, Шерқала, Мәслихаттөбе, т.б.), сағанатамдар мен құлпытастар, мазарлар мен қорымдар (Дауымшар, Қарасақал, Көп шейіт, т.б.), тас құдықтар болып келеді. Бұл ескерткіштердің құрылыс композициясы, қалап тұрғызу үлгісі Маңғыстау ескерткіштеріне ұқсас. [1][2][3]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік баспа орталығы, 2007
  2. Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
  3. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8