Сары-Өзен ядролық полигоны

 Басқа мағыналар үшін Сарыөзен деген бетті қараңыз.

Сары-Өзен полигоны – кеңес үкіметінің су қоймасына шұңқыр жасауға арналған экскавациялық, калибрлік полигон. Сары-Өзен полигоны Семей полигонының бір бөлігі.

Сары-Өзенде болған жерасты ядролық жарылысының геологиялық қиындысы

«Сары-Өзен» алаңындағы ұңғымалардың орналасу сұлбасы «Сары-Өзен» алаңында 1965 жылдар мен 1980 жылдар аралығында 24 ұңғымада жерасты ядролық жарылыстары жасалды. «Сары-Өзен» алаңына жақын жатқан, Мұржық таулы массивінде, тағы бір жерасты ядролық сынақ – «Лазурит» іске асты. Алаң аумағының негізгі ластануы, №№101,111 және 215 ұңғымаларда және №№1003,125 ұңғымалардағы экскавациялық жарылыстар барысында орын алған штаттан тыс радиациялық жағдайлардан туындаған.

«Сары-Өзен» алаңындағы ұңғымалардың сағалық алаңдарының шегіндегі радионуклидтердің кеңістіктегі бөлінісі, «Балапан» алаңындағы бөлініске сәйкес келеді. Ядролық жарылыстардың топырақты сыртқа лақтыруы себебінен ұңғымалардың аймағындағы қоршаған ортаның радиоактивті ластануы бірнеше метрге созылған, ал №101 ұңғымада сынақтар өткізу барысында орын алған радиоактивті түсулер есебінен, бірнеше километрдегі арақашықтықта кездеседі. «Сары-Өзен» алаңындағы радиологиялық зерттеулер барысында 4 белгісіз ұңғыма анықталды, оларды ұқсастыру мүмкін болған жоқ.

№101 ұңғымадағы ЭДҚ мәніЭДҚ максималды мәні олардың бірінде тіркелген - 2,0 мкЗв/с, сонымен қатар: 137Cs – 2*103, 90Sr – 4*103, 241Am – 2*104 Бк/кг техногенді радионуклидтердің топырақтағы сынамаларындағы жоғары қатары тіркелген. Қазіргі уақытта «Балапан» және «Сары-Өзен» алаңдарындағы барлық ұңғымалардың бастары бөлшектенген.