Сиборгий

Сиборгий (лат. Seaborgium; Sg) — Менделеевтің Периодтық кестесінің алтыншы топ, жетінші периодтың химиялық элементі. Реттік нөмірі - 106, атомдық массасы - 271. Тұрақсыз радиоактивті элемент.

106 Дубний ← Сиборгий → Борий W ↑ Sg ↓ (Uhn) Периодическая система элементов 106Sg
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі	Сиборгий, 106
Топ типі	Ауыр металдар
Топ, период, блок	6, 7, d
Атомдық масса (молярлық масса)	271 м. а. б. (г/моль)
Электрондық конфигурация	[Rn]5f146d47s2
Қабықшалар бойынша электрондар	2, 8, 18, 32, 32, 12, 2
Атом радиусы	132 пм
Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус	143 пм
Иондалу энергиясы	1-ші: 757.4 кДж/моль (эВ) 2-ші: 1733 кДж/моль (эВ)
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза	Қатты дене
Тығыздық (қ.ж.)	35.0 г/см³
Басқа да қасиеттері
CAS нөмірі	54038-81-2

Сиборгий
Seaborgium (Sg)

1974 ж. Калифорния университетінің Лоуренс атындағы ұлттық лабораториясында ядролық синтезбен алғашқы рет алынған. Тұрақсыз.

Сиборий трансактиноидтар тобына жатады. Атомының сыртқы үш қабатының формуласы:

5s² p⁶ d¹⁰ f¹⁴ 6s² p⁶ d⁴ 7s².

Химиктар сиборийдің бірнеше изотоптарын синтездеген, массасы 258—267, 269 және 271. Арасындағы ең тұрақтысы ²⁷¹Sg, оның жартылай ыдырау мерзімі - 2,4 минут.

Болжам бойынша, элемент температура 298 K (25 °C) жағдайда қатты түрінде болады. Металдың түсі белгісіз, болжам бойынша - сұр, күміс-ақшыл.

Белгілі изотоптар

Изотоп	Массасы	Жартылай ыдырау мерзімі	Ыдырау түрі
258Sg	258	2,9+1,3−0,7 мс	спонтанды бөліну
259Sg	259	0,48+0,28−0,13 с	α-ыдырау 255Rf (90 %); спонтанды бөліну
260Sg	260	3,6±0,9 мс	α-ыдырау 256Rf; спонтанды бөліну
261Sg	261	0,23±0,06 с	α-ыдырау 257Rf
262Sg	262	6,9+3,8−1,8 мс	спонтанды бөліну; α-ыдырау 258Rf (< 22 %)
263Sg	263	1,0±0,2 с	α-ыдырау 259Rf; спонтанды бөліну (< 30 %)
264Sg	264	37+12−11 мс	спонтанды бөліну
265Sg	265	8±3 с	спонтанды бөліну; α-ыдырау 261Rf
266Sg	266	21+20−12 с	спонтанды бөліну; α-ыдырау 262Rf
271Sg	271	2,4+4,3−1,0 мин	α-ыдырау 267Rf; спонтанды бөліну

Химиялық қосындылар

Ғылымға сиборгийдің келесі қосылыстары белгілі:

• SgO₂Cl₂,
• SgO₂F₂,
• SgO₃,
• SgO₂OH₂,

Және комплексті иондар

• [SgO₂F₃]^-
• [Sg(OH)₅(H₂O)]⁺.

Тағы қараңыз

• Химиялық элементтер тізімі
• Химиялық элементтер

Сыртқы сілтемелер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Seaborgium

• Сиборгий на Webelements
• Сиборгий в Популярной библиотеке химических элементов Мұрағатталған 23 тамыздың 2011 жылы.
• О синтезе элемента на сайте ОИЯИ Мұрағатталған 18 қаңтардың 2012 жылы.

Дереккөздер

• “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998