Скандинавия мифологиясы

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Ежелгі скандинавтар, яғни исландиялықтардың, шведтердің, даниялықтар мен норвегтердің ата - бабалары, ғаламды, құдайлар мен адамдарды екі негіздің: ер мен әйел бастауларының қосылуынан шықты деп санаған. Олардың өзара әрекетінен Имир деген дәу мен әлемдік сиыр Аудумла пайда болыпты. Сиыр тұзды тастарды жалайды да, олардан бірінші құдай - Бури шығады. Бұдан аспан құдайларының - астардың әулеті тарайды, олардың ең бастысы күн құдайы Один болған. Сондай - ақ күн күркірі мен найзағай құдайы Тор, от құдайы Локи, соғыс құдайы Тюр, тағдырдың соқыр құдайы Хед, қолөнерші - кебісшілердің құдайы Видар пайда болады.

Адамдар мен әлемнің пайда болуы

Один астармен бірге дәу Имирге шабуыл жасап, өлтіреді, ал оның денесінен жерді жасайды. Дәудің сүйектерінен таулар, тамырларынан - өзендер шығады, құрсағы - теңізге, бас сүйегі аспанға айналады, шаштарынан орман, миынан бұлттар пайда болады. Содан кейін құдайлар адамдарды: талдан - Эбла деген әйелді, ал шаған ағашынан - Аск деген ер адамды жаратады. Құдайлар алғашқы адамдарды жын - перілерден қорғау үшін Мидгард қаласын салып береді. Адамдарға көп нәрсені: ауды қалай тоқуды, қару жасауды, санау мен жазуды үйретеді. Скандинавтар шайқастан кейін қаза тапқан батырларды валькирия - бикештер іздеп тауып, оларды Одиннің сарайына алып барады деп сенген. Ол жақта бұл айбында ерлер той тойлап, жарыс өткізетін болған.

Фенрирді Фригг жасаған арқанмен байлағаны

Қасқыр Фенриру туралы миф

Мифтерде әлемдік қасқыр Фенрируге ерекше маңыз берілген. Көріпкел әйелдер құдайлардың бәрін бір күні қасқыр жұтып алады деп болжам айтыпты. Тор құдай қасқырды байлау үшін мықты шынжыр соғады да, құдайлар соны алып, мықтылығын сынап көреміз деген желеумен Фенрируге келеді. Бірақ қасқыр күшті болып шығады: шынжырды оп - оңай үзіп тастайды. Сол кезде Фригг, Одиннің әйелі, жер бетіндегі барлық нәрседен: жөке ағашынан, сіңірлерден, қылдан, тағы басқалардан арқан еседі. Сөйтіп құдайлар қасқырды матап алады. Бірақ кейін Фенриру босап шығады да, Видардан басқа құдайлардың бәрін жұтып алады. Видар өзінің мықты кебісімен қасқырдың жақ сүйегін басып тұрады, сонда құдайлардың бәрі кері қарай жерге оралады.

Тор

Күн күркіреуі мен найзағай құдайы Торды құдайлар мен адамдардың қорғаушысы деп есептеген. Ол жауыз дәуді де, зұлым құбыжықты да жеңе алған. Тор - жирен сақалды батыр, Мьёлльнир деген темір балғамен қаруланған. Кейбір мифтерде Тордың жойқын балтасы туралы айтылады. Аңыз бойынша, Трюм деген дәу Тордың балғасын ұрлап әкетеді де, найзағай әміршісі жоғалған қаруын іздеп жолға шығады. Алыптар елінде ол әйелдің көйлегін киіп алып, Трюмнің қалындығының кейпіне енеді. Неке қию рәсімін дәріптеу үшін Тордың балғасын алып келген кезде, батып оны шап беріп ұстай алады. Дәулермен шайқасқа түсіп, жеңімпаз болып шығады.

Галерея

Тор
Фриг
Локи
Тюр
Видар

Дерек көздер

Әпсаналар,Мәскеу Росмэн 2012,ISBN 978-5-353-06045-1