Теннистен Аустралияның ашық біріншілігі
Теннистен Аустралия ашық біріншілігі (ағылш. Australian Open Tennis Championships) — жыл сайын Аустралия елінің, Мельбурн қаласында өтетін, Үлкен дулыға турнирлері қатарына жататын, қаңтар айының орталарында өтетін өте ірі әрі теннис әлеміне өте ықпалды турнир. "Australian open" мэйджорлардың ішінде бірінші басталады, қаңтардың ортасыннан аяғына дейін 14-15 күн ішінде өтеді. Ерлер арасындағы және әйелдер арасындағы жекелей және жұптық сын, микст бәсекесі, жасөспірімдер, мүгедектер арасындағы үлкен теннистен жарыстар өткізіледі. 1988 жылға дейін жарыс корты шөптен жасалған кортта ойналып жүрді. Осы жылдан бастап хард кортта ойналатын болды (2007 жылға дейін жасыл түсті хард корт болса, 2008 жылдан бастап көк түсті кортта).
Турнир ұйымдастырушылары — Tennis Australia.
Тарихы
өңдеуТурнир ең алғаш рет 1905 жылы өткен және Аyстралазия чемпионаты (ағылш. The Australasian Championships) деп аталған. Оған тек он жеті спортшы қатысқан, ал финалдық кездесуге бес мыңнан астам көрермен жиналған. 1927 жылы турнир есімі «Аустралия Чемпионаты» (Australian Championships) деп өзгертілді. Ал 1969 жылдан бастап, турнир ашық чемпионатқа айналды, тек Аустралиялық спортшылар емес, әлемнің барлық кәсіпқой теннисшілері қатыса алатындай дәрежеге жетіп, турнир қазіргі атауын иемденді.
1905 жылдан бастап, чемпионат Аустралияный 6 қаласында өтетін болып бекітілді.
- Мельбурн (66 рет, 2024 жыл бойынша)
- Сидней (17 рет)
- Аделаида (14 рет)
- Брисбен (7 рет)
- Перт (3 рет)
- Жаңа Зеландия (2 рет, 1906 жылы және 1912).
1972 жылы турнир тек бір қалада әрі жыл сайын сол қалада өтетін болып бекітілді. Таңдау Мельбурн қаласына түсті. Ал жарыстың жыл сайынғы өту орны Куйонг теннис клубының (Kooyong Lawn Tennis Club) шөпті кортында (грасс корт) өтті. Уақыт өте келе турнирдің беделі өсіп, ауқымы кеңейгеннен кейін, Куйонг клубы турнирді қамтамасыз ете алмады. 1988 жылы Мельбурн Парк (Melbourne Park, бұрынғы Флиндерс Парк, Flinders Park) атты жаңа алаң дайын болып, турнирдің өту орны осы Мельбурн Паркқа ауыстырылады. Бұл қадам өте сәтті болды деп айтуға болады, ауыстырылған жылы турнирдің көрермендері 90 %-ға артты. Аталмыш жылдағы көрермендер саны — 266 436.
1977 жылғы қаңтардағы турнирден кейін жарыстың өту уақытын желтоқсанға жылжыту ұйғарылды. Сондықтан бұл жылы турнир екі рет өтті. Ал 1987 жыл турнирді қайтадан қаңтар айын белгілі себептермен ауыстырды, осының әсерінен 1986 жылы чемпионат өткен жоқ.
Корттар
өңдеуМельбурн Парк теннистік комплексі 3 орталық корттан және 3 көрсетілімдік корттан тұрады.
Барлық жарыстар Мельбурн паркте өтеді. Теннистен Аустралияның ашық біріншілігінде өте көп жанкүйер жиналады. Бұл турнирде теннис ауа-райының кез-келген мезетінде теннис жүре береді. Себебі ойын алаңдары жартылай немесе толықтай шатырмен жабылу мүмкіндігіне ие.
Жарыстың ең басты корты — Rod Laver Arena. Бұл әйгілі аустралиялық теннисиші Рода Лейвердің құрметіне 2000 жылы аталған. Корт 1988 жылы салынған, сыйымдылығы — 15 000 адам. Жыл сайын мұнда орташа есеппен 1,5 млн көрермен қадам басады. Корт жылжымалы шатырмен қамтамасыз етілген. Бұл қатты ыстықта немесе жаңбыр мезетінде көмек болады.
Жарыстың екінші дәрежелі корты — Hisense Arena. Ол 2000 жылы салынған. Бұл аренада өзге де іс-шаралар өтеді. Теннис турнирлерінен бөлек, мұнда велоспорт, баскетбол жарыстары және түрлі концерттер өтеді. Трибуналардың сыйымдылығы да сол конфигурацияларға байланысты — егер теннис немесе баскетбол матчтары өтсе 10 500 көрермен, ал концерт өтсе 10 500 немесе 8900 көрермен сияды. Бұл сахнаның көлеміне байланысты өзгереді.
Үшінші орталық корт — Margaret Court Arena. 1970 жылғы Үлкен Дулыға иесі, 62 рет Үлкен дулыға турнирлерінің жекелей және жұптық сындарындағы жеңімпазы, мұндай көрсеткіш жөнінен бүкіл теннис тарихындағы рекордсмен, әлемнің бұрынғы бірінші ракеткасы, Аустралия тарихындағы ең үздік теннисші Маргарет Корттың құрметіне аталған. Бұған дейін корт «Бірінші көрсетілімдік корт» (Show Court One) деген атаумен жүрді. 2003 жылдың 12 қаңтарында атау қазіргі есімге өзгертілді.
Барлық корттар Plexicushion маркасындағы хард корттар.
| Корттар | Ашылған уақыты | Сыйымдылығы | Арена үсті | |
|---|---|---|---|---|
| Rod Laver Arena | 
|
1988 | 14,820 | Жылжымалы |
| John Cain Arena | 
|
2000 | 10,300 | Жылжымалы |
| Margaret Court Arena
(Formerly Show Court 1) |
.jpg)
|
1988 | 7,500 | Жылжымалы |
| Show Court Arena
(Kia Arena) |
.jpg)
|
2021 | 5,000 | Ашық |
| Show Court 2
(1573 Arena) |
|
1988 | 3,000 | Ашық |
| Show Court 3 | 
|
1988 | 3,000 | Ашық |
Көрермендер
өңдеуАвстралия ашық чемпионаты - ең көп баратын Үлкен Дулыға. 2023 жылығы турнир көрермендердің жаңа рекордын - 902,312 адам және 2023 жылдың 21 қаңтарында көрермендердің бір күндік рекордын орнатты - 94,854 адам. Төменде қарастырылған кезеңдегі орташа өсу қарқыны 7% - дан асады.
|
|
|
|
|---|
Жеңімпаздар
өңдеу.jpg)
.svg)
Ерлер арасындағы жеңімпаздарға Norman Brookes Challenge Cup табыс етіледі. Аустралиялық әйгілі теннисшілердің бірі Норман Брукстың құрметіне аталған. Норман Брукс 1911 жылы бұл турнирді жеңіп алғанынан бөлек, жарыстың дамуына қомақты үлес қосқан.
Әйелдер арасындағы жеңімпаздарға Daphne Akhurst Memorial Cup табыс етіледі. Дафны Акхёрст - бұл жарысты бес рет ұтып алған Аустралиялық теннисші. (1925-26 және 1928-30 жылдары).
Рекордтар және статистикалар
өңдеуРекордтар
өңдеу| Рекордтар | Дәуір(Эра) | Ойыншылар | Саны | Жылдар |
|---|---|---|---|---|
| 1905 жылдан бастап ер адамдар | ||||
| Ең көп жеке титул | Ашық дәуір |  Новак Джокович
|
10 | 2008, 2011–2013, 2015–2016, 2019–2021, 2023 |
| Әуесқойлық дәуір |  Рой Эмерсон
|
6 | 1961, 1963–1967 | |
| Қатарынан алынған жеке титул | Ашық дәуір | Новак Джокович
|
3 | 2011–2013, 2019–2021 |
| Әуесқойлық дәуір | Рой Эмерсон
|
5 | 1963–1967 | |
| Ең көп жұптық титул | Ашық дәуір |  Боб Брайн
|
6 | 2006–2007, 2009–2011, 2013 |
| Әуесқойлық дәуір | Адриан Квист
|
10 | 1936–1940, 1946–1950 | |
| Қатарынан алынған жұптық титул | Ашық дәуір | Боб Брайн
|
3 | 2009–2011 |
| Әуесқойлық дәуір | Адриан Квист
|
10 | 1936–1940, 1946–1950 | |
| Ең көп титул: жеке, жұп, микст | Ашық дәуір | Новак Джокович
|
10 | 2008–2023 (10 жеке) |
| Әуесқойлық дәуір | Адриан Квист
|
13 | 1936–1950 (3 жеке, 10 жұп) | |
| Ең жас жеңімпаз | Кен Розуолл
|
18 жас 2 ай | 1953 | |
| Ең кәрі жеңімпаз | Кен Розуолл
|
37 жас 2 ай | 1972 | |
| Себілмеген чемпиондар |  Марк Эдмондсон
|
1976 | ||
| 1922 жылдан бастап әйелдер | ||||
| Ең көп жеке титул | Барлық уақытта | Маргарет Корт
|
11 | 1960–1966, 1969–1971, 1973 |
| Ашық дәуір | Серена Уильямс
|
7 | 2003, 2005, 2007, 2009, 2010, 2015, 2017 | |
| Әуесқойлық дәуір | Маргарет Корт
|
7 | 1960–1966 | |
| Қатарынан алынған жеке титул | Ашық дәуір | Маргарет Корт
|
3 | 1969–1971
1974–1976 1988–1990 1991–1993 1997–1999 |
| Әуесқойлық дәуір | Маргарет Корт
|
7 | 1960–1966 | |
| Ең көп жұптық титул | Әуесқойлық дәуір | Тельма Лонг
|
12 | 1936–1940, 1947–1949, 1951–1952, 1956, 1958 |
| Ашық дәуір | Мартина Навратилова
|
8 | 1980, 1982–1985, 1987–1989 | |
| Қатарынан алынған жұптық титул | Ашық дәуір | Мартина Навратилова
|
7 | 1982–1985, 1987–1989 |
| Әуесқойлық дәуір | Тельма Лонг
|
5 | 1936–1940 | |
| Ең көп титул: жеке, жұп, микст | Барлық уақытта | Маргарет Корт
|
23 | 1960–1973 (11 жеке, 8 жұп, 4 микст) |
| Ашық дәуір | Мартина Навратилова
|
12 | 1980–2003 (3 жеке, 8 жұп, 1 микст) | |
| Әуесқойлық дәуір | Нэнси Болтон
|
20 | 1936–1952 (6 жеке, 10 жұп, 4 микст) | |
| Ең жас жеңімпаз |  Мартина Хингис
|
16 жас 3 ай | 1997 | |
| Ең кәрі жеңімпаз | Тельма Лонг
|
35 жыл 8 ай | 1954 | |
| Себілмеген чемпиондар | Крис О ' Нил
|
1978 | ||
Ұпайлар
өңдеуАвстралия ашық чемпионатында ерлер (ATP) мен әйелдер (WHO) рейтингтік ұпайлары жылдар бойы өзгеріп отырды, бірақ қазіргі уақытта ойыншылар келесі ұпайларды алады:
| Ұтыс | 2 орын | 1/2 | 1/4 | 1/8 | 1/16 | 1/32 | 1/64 | Q | Q3 | Q2 | Q1 | ||
| Жеке | Ер | 2000 | 1200 | 720 | 360 | 180 | 90 | 45 | 10 | 25 | 16 | 3 | 0 |
| Әйел | 2000 | 1300 | 780 | 430 | 240 | 130 | 70 | 10 | 40 | 30 | 20 | 2 | |
| Жұп | Ер | 2000 | 1200 | 720 | 360 | 180 | 90 | 0 | – | – | – | – | – |
| Әйел | 2000 | 1300 | 780 | 430 | 240 | 130 | 10 | – | – | – | – | – | |
Қосымша
өңдеуБасқа Үлкен дулыға турнирлері
өңдеуСілтемелер
өңдеу- ATP сайтындағы турнир профилі
- WTA сайтындағы турнир профилі
- ITF сайтындағы турнир профилі Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2021 жылы.