Томирис Байсафаның ісі

Томирис Байсафаның ісі — 2018 жылдың 13 сәуірінде ММХҚИ университетінің халықаралық экономикалық қатынастар кафедрасының төртінші курсының үздік студенті Томирис Байсафа үзіліс кезінде университеттің жұмбақ жағдайда ЖОО-ның төртінші қабатындағы терезеден құлап кеткен болатын. Құлағаннан кейін оны дереу ауруханаға жеткізген. Сол жылдың 3 мамырында Томирис Склифосовский атындағы ғылыми-зерттеу институтында қайтыс болды. Аталған факті бойынша қылмыстық іс қозғалды. Тергеу шаралары мен сот талқысы үш жыл уақытқа созылды.

Мәскеудің Измайловский аудандық сотының алқабилері қазақстандық студент Томирис Байсафаның өліміне қатысты іс бойынша Дағыстанның бұрынғы вице-премьерінің ұлы Муртузали Меджидовты кінәлі деп тапты[1]. Томирис Байсафаны өлтіргені үшін Меджидовты 13 жылға бас бостандығынан айырған болатын[2]. Мұртузали Томиристі терезеден қасақана итеріп құлатқаны дәлелденген.

Оқиғалар барысы өңдеу

Өлтіруі өңдеу

21 жастағы Томирис Байсафа ММХҚИ Халықаралық экономикалық қатынастар кафедрасының 4-курсында оқып жүрген. Оның өз-өзіне қол жұмсайтын ойы болған жоқ. Ол өмір сүргісі келетін, көңілді адам болған. Жоғары оқу орнында Томирис Муртузали Меджидовпен танысқан. Олар бір-бірін ұнатып, екі жылға жуық кездескен. Қыз Қазақстанға кеткенде жігіт оны қызғанып, жиі хат жазған. Кейін екеуі ажырасып, қыз басқа жігітпен танысқан. Оның есімі - Вадим. Бірге киноға барды. Құлағаннан кейін оны дереу ауруханаға жеткізген. Оның көптеген жері сынған еді[3]. Ауыр жарақат алып, көп қан жоғалтқан[4]. Дәрігерлер оған бірнеше ота жасады, бірақ үш аптадан кейін 3 мамырында 4:00-де Томирис Склифосовский ғылыми-зерттеу институтында қайтыс болды. Ол кезде аудиторияда текі екі адам ғана болған. Бірі Томирис. Екіншісі Дағыстан үкіметінің бұрынғы төрағасы, беделді бизнесменнің ұлы Мұртузали Меджидов. Трагедия орын алған күні оны Томириспен бірге бір аудиторияда көргендер бар. Жігіт пен қыз қатты-қатты сөйлескен.

Жерлеу өңдеу

Қыз қайтыс болған соң оның денесі Астана қаласына әкелінді.

Тергеу өңдеу

Істің бас фигуранты - Муртузали Меджидов. Томирис Байсафаның терезеден секірген сәті жоқ. Ал оған дейін және кейінгі кезі бейнебақылауға жазылған. Түсініксіз тұстар өте көп. Томиристің анасының айтуынша, Меджидовтың өзі тергеу барысында оқиғаның үш нұсқасын айтқан. Бірақ олар тергеуде расталмаған. Біріншісі, ол бір қадам жасап, құлап кеткен. Екіншісі, оны итеріп жіберіп, секіріп кеткен. Олай болуы мүмкін емес. Терезенің алды кең онда жай құлап кету мүмкін емес, ал өзі секірсе ештеңеге тимеуі керек болған. Үшінші нұсқа бойынша, ол құлаған кезде Томиристің көзін көрген. Оны көру үшін ол терезеде тұруы керек. Томириске жету үшін оған кем дегенде үш секунд қажет, ал құлаудың өзі 1,7 секундқа созылған. Ол тек терезе алдында тұрса ғана көруі мүмкін еді. Марқұмның анасы "құлау кезінде қосымша үдеу берілген, яғни оны бөтен адам итеріп жіберді" деп қосты[5].

Оқиға кезінде қыз жігіті Муртазали Меджидовпен сөйлесіп тұрған. Кейін жігіт жазатайым жағдай болғанын айтты. Тергеу барысында ол айғақтарын бірнеше рет өзгерткен. Бірақ қыздың өліміне кәнілі емес екенін айтты. Іс бойынша бірқатар сараптама жүргізілген. Олардың бірінде жасанды адам денесімен тәжірибе жүргізілді. Олар денені Меджидовтың айтуы бойынша 4-ші қабаттан құлатып көрді. Ол бірнеше рет аяғымен және бетімен жерге түскен. Алайда, шын мәнінде, қыз арқасымен құлаған. Сондықтан ауыр жарақаттар алған. Марқұмның туыстары қызды итеріп жібергеніне сенімді. Оның мәйіті де терезеден бірнеше метр жерде жатқан. Мұның бәрі қызы итеріп жібергенін көрсетеді[6].

Іс өңдеу

Алғашында Ресейдің тергеу комитеті "Өзін-өзі өлтіру" бабы бойынша іс қозғады. Кейін іс 105-бап "Кісі өлтіру" бабы бойынша қайта сараланып, тағайындалды[7].

Екі жылдан кейін, 2020 жылы 28 шілдеде бұл іс бойынша Мәскеуде Муртузали Меджидов ұсталды. Тергеу мәліметтері бойынша, Меджидов қызды ұрып, терезеден итеріп жіберген[7].

2021 жылы 7 маусымда Мәскеудің Никулин сотында алқабилер Меджидовты ақтап алды, олардың үкімінің негізінде сот ақтау үкімін шығарған еді, бірақ Мәскеу қалалық соты үкімнің күшін жойып, істі қайта қарауға жіберді[7].

Сот шешіміне қатысты өз пікірімен бөлісті. Томирис Байсафаның анасы Жанна Ахметова айтуынша, судья оны сот залынан шығарып жіберген. Соңғы кездері өтінішхат жолдауға, түсініктемелер беруге, ескертулер жасауға мүмкіндік бермеді, соңғы сөзде айтқандарымды жақтырмады. Содан кейін қорғалушы тарап сөз сөйлеген кезде, жиіркенішті өтіріктер айтылған сәтте Жанна үнсіз тұра алмады.

2022 жылы 2 қаңтарда Мәскеудің Никулин соты Томирис Байсафаны өлтірді деп айыпталған Муртузали Меджидовтың ісін қайта қарайтыны белгілі болды[7].

Алқабилер соты басты күдікті Муртузали Меджидовты кінәлі деп тапты. Мәскеудің Измайлов сотының үкіміне сәйкес, Муртузали Меджидов 13 жылға бас бостандығынан айырылды. Дағыстанның бұрынғы вице-премьерінің ұлы енді қатаң режимдегі колонияда жазасын өтейді.

Қоғамдық реакция өңдеу

Бұдан кейін Қазақстандағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл ресейлік әріптесі Татьяна Москальковадан істі жеке бақылауға алуды және "объективті тергеу жүргізуді" сұрағанын хабарлады[8]. 2019 жылы президент Тоқаев Томирис Байсафаның анасын қабылдап, іске ерекше мәртебе берілді[9].

Сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу