Тоқсанбай (жота)

ТоқсанбайЖетісу Алатауының оңтүстік-батыс бөлігіндегі жота.

Тоқсанбай
Сипаттамасы
Пайда болған кезеңі

Герцин қатпарлығы

Ұзындығы

45 км

Биіктігі

4062 м

Орналасуы

44°44′29″ с. е. 79°40′55″ ш. б. / 44.74139° с. е. 79.68194° ш. б. / 44.74139; 79.68194 (G) (O) (Я)Координаттар: 44°44′29″ с. е. 79°40′55″ ш. б. / 44.74139° с. е. 79.68194° ш. б. / 44.74139; 79.68194 (G) (O) (Я) (T)

Елдер

 Қазақстан, Қазақстан (Жетісу облысы, Панфилов ауданы) мен Қытай шекарасы

Тоқсанбай (Қазақстан)
Тоқсанбай
Тоқсанбай (Жетісу облысы)
Тоқсанбай

Географиялық орны

өңдеу

Қазақстан (Жетісу облысы, Панфилов ауданы) мен Қытай шекарасында орналасқан. Шығысында (Қытай жерінде) Бежінтау жотасының сілемдерімен ұштасады.

Жер бедері

өңдеу

Жота ендік бағытта 45 км-ге созылып жатыр. Ең биік жері шығысында (4062 м). Жотаның шығыс, солтүстік-шығыс бөлігі көтеріңкі. Ортасы мен шығысында мұздықтар бар. Жотаның батысында Сатылы, орта тұсында Қарабұлақ (3481 м) асулары орналасқан. Қарабұлақ асуындағы мұздықтардан Көксу өзенінің сол саласы – Көктал бастау алады.

Геологиялық құрылымы

өңдеу

Жер қыртысы герцин қатпарлығының гранит, гранодиорит, әктас және сиениттерден түзілген. Оның бетін төрттік кезеңнің элювийлі-делювийлі шөгінділері басқан. Жер асты сулы горизонт девон тас көмір қабаттарында жатыр.

Климаты

өңдеу

Қаңтар айының жылдық орташа температурасы батысында –8 –11°С, шығысында –14 –16°С. Шілденің орташа температурасы 18 – 20°С-тан шығысында 14 – 16°С-қа дейін өзгереді. Жауын-шашын мөлшері 350-ден (батысында) 750 мм-ге дейін (шығысында) өзгереді.

Өсімдігі

өңдеу

Таудың альпілік шалғын топырағы қызғылт және шымды күлгін топырақ басым. Тау беткейлерінде қылқанды және жалпақ жапырақты орман өскен. Беткейлері мен аңғарларында цирктер, терең шатқалды аңғарлар (800 – 1100 м) жиі кездеседі. Өсек және Қорғас өзендері аралығында денудациялық жазық қалыптасқан.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5