Тұрысбек Маманұлы
Тұрысбек Маманұлы[1] (1844, бұрынғы Жетісу облысы Қапал уезі, Ақтасты мекені – 1904, сонда) – қазақ кәсіпкері, Алаш жақтаушысы, зиялысы. Маман Қалқабайұлы, байдың тұңғыш ұлы. Қапал қаласындағы Якобия медресесінде білім алған. Жастайынан татар, орыс тілдерін білген орыс-татар саудагерлерімен араласып, сауда-саттықпен айналысқан.
Өмірбаяны өңдеу
- Орта Азия қалаларындағы базарларға мал айдап апарып, күнделікті тұрмысқа қажетті бұйымдарға айырбастаған.
- Жетісу өңірінде – Қапал, Тасбөгет, Ақсу, Саркент, Лепсі елді мекендерінде дүкен ашып, байыған.
- 1873 жылы ол Арасан болысының басқарушылығына сайланған соң Қарасу мен Сүттіген өзендерінің аралығындағы жазыққа қала сала бастады.
- Көкқия тауының бұлақтарын бұрып, Қараағаш атанған қала ортасынан тоған байлатты, сортаң жазықты көк жасыл шұратқа айналдырды. Бұл жер Қытайға, Құлжа мен Үрімшіге баратын сауда жолы болғандықтан керуен сарайын салдырды.
- 1878 жылы ол қажылық сапармен Меккеге барып келген соң Қараағашта мешіт және медресе салуға кірісті.
- 1899 жылы ашылған медреседе оқу араб тілінде жүргізіліп, жергілікті балалар мұсылмандық шарттарынан (әптиек, мұхтасар, аллаяр, т.б.) дәріс алды.
- 1895 жылы Тұрысбек екінші рет қажылық сапармен Меккеге барып келді.
- 1904 жылы науқастанып, қайтыс болған Тұрысбектің ісін інісі Сейітбаттал қажы жалғастырып, Қапал өңірінде оқу-ағарту жұмысын жандандырды; қ. “Мамания” мектебі.
Дереккөздер өңдеу
- Қазақ энциклопедиясы
- Мамания, тарихи деректер, естеліктер… (құраст. Ж.Қалиұлы), А., 1999.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том