Төлегетай-Қылышты ата кешені

Төлегетай-Қылышты ата кешені — Орта ғасырлық ескерткіш. Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы орталығынан 30 шақырымдай қашықтықта , Қыркеңсе елді мекеніне 7-8 км жерде орналасқан.

Сипаттамасы өңдеу

Бабаның бұрынғы кесенесі құлап, ұрпақтары 1992 жылы ақ қыштан өріп, темір қаңылтырлы кесене тұрғызған. Кесененің ауданы 6 х 6 м, биіктігі 4 м болған. Кешен танымал батырлар Төлегетай-Қылышты ата жерленген жерде 1992 жылы тұрғызылған. Авторы – архитектор Б Ибраев. 2005-2008 жылдары ұрпақтарының демеушілігімен 2 күмбезді, 4 мұнаралы, 8 сынтасты керемет кесене қайта тұрғызылды. Кешен күйдірілген кірпіштен қаланып, ішкі құрылысы мрамордан жасалған. Қазіргі жағдайы өте жақсы,зиярат етушілерге жағдай жасалынған, айналасы абаттандырылып, гүл егілген. Қорғау тақтасы орнатылған.

Тарихы өңдеу

Төлегетай баба туралы ең алғаш қалам тербеген адам – кезінде Орта Азия халықтарына танымал, Қазан төңкерісінің алғашқы жылдарында Түркістан автономиясының бас министрі болған Мұхаметжан Тынышбаев. Төлегетай Сүйінішұлы (шамамен XV ғасырда өмір сүрген) тарихи тұлға.Найманның шөбересі (Найманнан – Белгібай, одан – Сүйініш, одан – Төлегетай). Төлегетай баба өз заманында қол бастаған батыр, елдің қамын жеп, бірлігін ойлаған қайраткер болған. Қазақ даласында жеке ұлыс болып қалыптасқан наймандарды Төлегетай батыр билеген. Кейіннен кіші ата ру атына шыққан Қаракерей, Матай, Садыр, Төртуыл Төлегетайдың немерелері. [1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақстанның жалпыұлттық қасиетті нысандары. – Астана: Фолиант, 2017. – 496 бет