Уәли (лауазым)

Уәли — бұл ислам елдерін басқарудағы аймақтың немесе ел бөлінген басқа әкімшілік бірліктің наменгері лауазымына сәйкес келетін қызмет.

Бұл ұстаным VII ғасырдан бастап, исламдық мемлекеттік аппараттың қалыптасуының басынан бастап белгілі болды. Уәлилер жаңадан жаулап алынған жерлердегі халифалардың әкімдері болған және оларды тікелей тағайындаған. Кейіннен орталық үкіметтің әлсіреуіне байланысты уәли айтарлықтай автономия алды және олардың кейбіреулері тәуелсіз мұсылман әулеттерінің негізін қалаушылар болды.

Соңғы орта ғасырларда және жаңа дәуірде уәлилер Осман империясы аймақтарының наменгерлері (губернаторлары), ал провинциялардың өзі уәлаят деп аталды. Мысырда Мұхаммед Әли және оның мұрагерлері хедив атағын қабылдамас бұрын 1805-1866 жылдары уәли атағын қолданды.

Қазіргі уақытта аймақ әкімі атағы ретінде уәли термині бірқатар исламдық елдерде қолданылады, соның ішінде Ауғанстан, Алжир, Марокко, Оман, Тунис, Түркия және Түрікменстан.

Әдебиет

• Альтамира-и-Кревеа Р. Ортағасырлық Испания тарихы — СПб.: Евразия, 2003. — Б. 128—129. — ISBN 58071-0128-6.