Юрген Хабермас

Хабермас Юрген (1929) - неміс философы, әлеуметтанушысы. Неміс әлеуметтік теоретигі, белтілі әлеуметтік ойшыл. "Алпысыншы жылдардан бастап, Батыс қоғамы батыстық ақын-ойдың сынға үшьфайтын халіне тақалды. Бұл елдердегі ішкі катынастардың бір қалыпка түсуі және жалпы көпшіліктің молшылығын (әсіресе Германияда) көздеген мемлекеттік саясат әлеуметтанушынық және мәдени қиындықтардың өсуіне соқтырды.

Хабермас Юрген

Биография

Франкфурт мектебінің өкілі. Хабермастың көзқарасы бойынша, әлемдегі дағдарыстар мәдени-әлеуметтік сипатқа ие, сондықтан қандай да болсын экономикалық, саяси құбылыстың түкпірінен мәдени факторларды таба білген жөн. Қазіргі мәдени-әлеуметтік жүйеде мотивация, рационалдық және легитимация дағдарысы бар деп үғынған Хабермас әсіресе солардың соңгысы (легитимация дағдарысы) туралы көп толғанады, өйткені заңдылық және қүқық - қоғамның маңызды бөліктері болып табылады. Ол дағдарысқа кез келген қоғамды тек рухани мәдениет, өнер түрғысынан қайта жандандыруға болады деп есептейді. Хабермас ілімінің маңызды элементі - коммуникативті іс-әрекет теориясы. Хабермас адам іс-әрекетінің қос түрін көрсетеді: коммуникативтік және стратегиялық. Стратегиялық іс-әрекеттердің мәні оның бір мақсат-мүддені көздейтіндігінде, соған қызығушылығында. Алға қойған мақсатқа жету барысында адамдар бір-бірін қайткен күнде де саналы түрде не санасыз күйде арбауға бейім тұрады. Стратегиялық іс- әрекет түрі әлеуметтік бірлесу түрғысынан алып қарағанда жатсынуға, индивидтің үжымға лайықтылық қасиеттерін жоғалтуына әкеледі. Шынайы бірлесудің тек қана сүхбаттық дискурсте мүмкін екендігін көрсеткен Ю.Хабермас саяси ғылымдардың диалог тақырыбына бет бүруына көп ықпал етті.

Eңбектері

"Модерн жайлы философиялық дискурс" (1986), "Фанкфурт мектебінің әлеуметтік философиясы" (1978) және т.б