Хайдар хан (Қырым)
Хайдар хан (қырымтат. Ayder, ; ?- 1487) — 1475 жылы Қырым ханы болған, Қырым хандығын құрушысы I Қажы Керейдің ұлы.
| Хайдар хан қырымтат. Ayder | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 1475 | ||||
| Ізашары | I Меңлі Герей | |||
| Ізбасары | Нұрдәулет | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | ислам | |||
| Дүниеге келуі | белгісіз | |||
| Қайтыс болуы | 1487 | |||
| Династия | Герейлер | |||
| Әкесі | I Қажы Герей | |||
өңдеу  |
||||
.svg){kind=icon}
1456 жылы Хайдар хандықты тартып алуға әрекеттеніп бүлік бастағаны үшін әкесі I Қажы Керей оны ханзадалық шенінен айырады. Бірақ оның қандай бүлік туғызғаны әлі күнге белгісіз. Ағасы I Меңлі Керей I Қырым хандығын билеп тұрған дәуірде Қырымдағы Судак қаласындағы Генуэз бекетіне шабуыл жасап, генуэздықтарға тұтқын болды.
Осман империясы Генуя бекетін басып алғаннан кейін, 1475 жылы Хайдар хан Қырым хандығының тағына жайғасты. Бірақ хандық мерзімі қысқа болды, інісі Нұрдәулетпен болған айқаста жеңіліп қалды да, Киев қаласына қашып барды. Кейін Литва ұлы князьдігінде бірмезгіл болып, 1479 жылы Хайдар хан III Иванның қорғауына ие болу үшін Мәскеуге аттанды. Көп өтпей III Иван белгісіз себеппен оны Мәскеу солтүстігіне қуғын-сүргінге айдады.
Хайдар хан 1487 жылы Белоозереде (Вологда облысы) қайтыс болды.
Тағы қараңыз
өңдеу