Химератәрізділер

Химератәрізділер (Chіmaerіformes) — бүтінбасты балықтардың бір отряды. Юра кезеңінен белгілі, әсіресе, борда көп тараған. Химератәрізділердің 3 тұқымдасы, 6 туысы, 30-ға жуық түрі белгілі. Атлант, Тынық және Үнді мұхиттарында таралған, Солтүстік Мұзды мұхит пен Антарктика суларында кездеспейді. Химератәрізділер өзіне тән белгілермен ерекшелінеді: бұлардың үстіңгі жағы бас қаңқасымен тұтасып кеткен, омыртқа жотасы болмайды, хордасы сегменттелмеген, 5 жұп желбезек доғалары мен 4 жұп желбезек саңылаулары сыртынан тері қатпаршағымен жабылып, тек бір-бір саңылауы сыртқа ашылады, т.б. Дене пішіні жұмыр, құйрығына қарай жіңішкереді. Ұзындығы 60 см-ден 2 м-ге дейін. 1-арқа жүзбе қанатының берік тікенегі болады, 2-сі құйрық қанатына дейін созылған, ал құйрық қанаты көпшілік түрінде жіп тәрізді жіңішкерген. Денесі негізінен жалаңаш (қабыршақсыз). Үстіңгі жағында екі, астында бір жұп тіс пластинкалары болады. Аталықтарында арнайы орган — тікенекшелері бар “ұстағыштар” (маңдайында тақ, құрсағында жұп) дамиды, олардың көмегімен, шағылысқан кезде аталығы аналығын ұстап тұрады. Іштей ұрықтанады, жұмыртқаларын ірі (ұзындығы 12 — 20 см) мүйізді қабықпен су түбіндегі құмайт жерлерге салады. Химератәрізділерді Жаңа Зеландиядан басқа жерде тағам ретінде пайдаланбайды. Бірақ бауырынан алынатын май медицинада және техникада қолданылады.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том