Цзино
Цзино (өз атауы - цзино, юлэ, юлао)[1] — Қытайдағы Юньнань провинциясындағы Сишуанбанна автономиялық префектурасында тұратын халық. Қытайдағы ресми түрде танылған 56 этностың құрамына кіреді. Саны 20 899 адам (2000, халық санағы).[2]
Цзино | |
цзино, юлэ, юлао | |
Бүкіл халықтың саны | |
---|---|
20 899 | |
Ең көп таралған аймақтар | |
Тілдері | |
Діні | |
дәстүрлі нанымдар |
Тілі
өңдеуОлар қытай-тибет тілдерінің тибет-бирма отбасының лоло тобына жататын цзино тілінде сөйлейді. Кейбіреулер тай немесе қытай тілінде сөйлейді.[3]
Діні
өңдеуДәстүрлі нанымдарды сақтанады.
Тарихы
өңдеуТарихшылар бұл адамдар Қытайдың оңтүстік аймақтарына бірнеше ғасыр бұрын солтүстіктен келген деп есептейді. Цзино тай-дай халқының қатты ықпалында болды және ұзақ уақыт бойы оларға алым-салық төлеуге мәжбүр болды. Дай халқымен ұзақ және жақын болғандықтан, цзино олардың кейбір дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын қабылдады. Дегенмен, соңғы кездері олардың өмірінде ханзу әсері көбірек байқала бастады.[4]
Кәсібі
өңдеуДәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (жүгері, мақта), шошқа, ит, тауық өсіріледі. Буйволдар мен бұқалар негізінен құрбандық шалу үшін өсіріледі. Аңшылық пен терушіліктің маңыздылығы сақталады. Қолөнер (тоқымашылық, ұсталық, т.б.) көмекші рөл атқарады.[5]
Тұрмыс салты
өңдеуXX ғасырдың ортасына дейін жерге топтық меншік үстемдік етті, туыстық және көршілес өзара көмек дәстүрлері берік болды. Қазіргі отбасы шағын, бұрын 50-60 адамнан тұратын көп балалы отбасылар жиі кездесетін. Некені өз қалауы бойынша жастар қияды. Некеге дейінгі кезең жыныстық еркіндікпен сипатталды.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуДәстүрлі тұрғын үйлері тікбұрышты, қадалы, қабырғалары бамбуктан жасалған және шатыры шөптен жабылған. Оның ұзындығы шағын отбасылардың санына сәйкес ошақтардың санымен анықталды.[6]
Дәстүрлі киімдері
өңдеуДәстүрлі ерлер киімі – күрте мен шалбар, әйелдер киімі – күрте және қысқа белдемше.[7]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуНегізгі тағамдары – жарма, нан, ет.[8]
Сілтеме
өңдеу- Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Цзино
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ Цзино. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ Цзино сөзінің мағынасы. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ Цзино (基诺族). Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ Цзин халқы. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ Цзино. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 610. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
- ↑ Әлем халықтары/Цзино. Тексерілді, 11 желтоқсан 2024.