Цитоплазмалық аталық ұрықсыздық

Цитоплазмалық аталық ұрықсыздық. Цитоплазмалық тұқым қуалаудың ең айқын да нақты мысалдарының бірі-цитоплазмалық аталық ұрықсыздық. Мұндай құбылыс жүгері, пияз, қызылша, зығыр тәрізді өсімдіктерге тән. Жүгері өсімдігінде болатын цитоплазмалық аталық ұрықсыздықты 1930 жылы америкалық ғалым М.Родс ашты. Жүгері өсімдігінің бірүйлі екендігі белгілі, яғни аналық гүлдері собығында жинақталады да, аталықтары шашағында болады. Сол жүгерінің кейбір сорттарының шашағынан толық дамымаған, яғни ұрықтандыру қабілеті жоқ аталық тозаңдар табылған. Зерттей келе бұл қасиеттің цитоплазманың бір ерекшеліктеріне байланысты екендігі анықталды. Аталық ұрықсыздық қасиеті бар өсімдікті қалыпты өсімдіктің тозаңымен тозаңдандырғанның өзінде, олардан алынған ұрпақтың көпшілігі ұрықсыз болып шыққан және мұндай қасиет бірнеше буын бойы жойылмай қайталанып отырған. Бұл осы қасиеттің цитоплазма арқылы тұқым қуалайтындығын көрсетеді.