Шарапхана (көне қала)

Шарапхана – Қазақстандағы орта ғасырдан сақталған қала орны (қазіргі Сарапхана ауылының аумағынан табылған VII-X ғасырларда болған қаланың жұрты).

Орналасқан жері

Қазығұрт ауданы, Қазығұрт ауылынан солтүстікке қарай 10 км жерде, Келес өзенінің сол жағалауында.

Деректер, сипаты

1948 жылы Оңтүстік Қазақстан археология экспедициясы (жетекшісі А.Н. Бернштам) зерттеген.
Қаланың орны бір-біріне жалғасып жатқан тік бұрышты екі алаңнан оңтүстіктен солтүстікке карай 80 м, батыс-шығыска қарай 65 м, биіктігі 1,5 м. Ол айналдыра ормен және соқпа дуалмен қоршалған. Бұрыштары мен батыс қабырғасының ортасында мұнарасы бар. 2-алаңның мөлшері солтүстіктен оңтүстікке қарай 100 м, батыстан шығысқа қарай 140 м, биіктігі 0,5 м. Бүл алаң да терең ормен және соқпа дуалмен қоршалған. Алаң батыстан шығысқа, солтүстіктен оңтүстікке қарай тартылған соқпа дуал арқылы төртке бөлінген.
Шарапхананы Г.И. Пацевич ортағасырлық Газгирд қаласының орны деген пікір айтқан. Оны бірқатар зерттеушілер (К. Байпақов, т.б.) қолдайды. Ертедегі Газгирд топонимінің қазіргі Қазығұрт атауында сақталып қалған болуы мүмкін. Ташкент пен Шымкент арасындағы тау сілемі солай аталады, қаланың қираған жұрты соның етегінде жатыр. Археология материалдар Шарапхананы халық 6—12 ғасырларда мекен еткендігін айғақтайды.