Шақпақ ата
Шақпақ ата (1992 жылға дейін — Кременевка)[1] — Жамбыл облысы Жуалы ауданындағы ауыл, Шақпақ ауылдық округінің орталығы.
| Ауыл | |
| Шақпақ ата | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Ауылдық округ орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
42°34′12″ с. е. 70°38′43″ ш. б. / 42.57000° с. е. 70.64528° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°34′12″ с. е. 70°38′43″ ш. б. / 42.57000° с. е. 70.64528° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Бұрынғы атаулары |
Кременевка |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▲2427 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
08 |
Шақпақ ата шекарасы
| |
Географиялық орны
өңдеуАудан орталығы - Бауыржан Момышұлы ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 13 км жерде, Боралдай жотасының қиыр оңтүстік-шығысында орналасқан.
Халқы
өңдеу| 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2332 | ▲2427 | 104,1 | 1198 | ▲1254 | 104,7 | 1134 | ▲1173 | 103,4 |
Тарихы
өңдеуАуыл 1966-96 жылдары Бауыржан Момышұлы атындағы тұқым өсіретін ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясының орталығы болып келді. Оның негізінде Шақпақ атада 1997 жылдан ЖШС және шаруа қожалықтары жұмыс істейді. Шақпақ атада Қазақстан мен Орталық Азиядағы құстарға арнайы сақина салатын орнитологиялық зерттеу орталығы орналасқан.
Атау сыры
өңдеуЖуалы өңірінде "Шақпақ" сөзіне қатысты көптеген атаулар бар. Олар: "Шақпақ асуы", "Шақпақ темір жол бекеті", "Шақпақ ата ауылы", "Шақпақ қалашығы", "Шақпақ Ата әулие үңгірі", "Шақпақ желі". Әрине, мұның бәрі осы өңірде кремнийдің ну қоры табылуына орай тарап кеткен атаулар. Шақпақ тауларында от шығаратын шақпақ тастар өте көп. Ертеде қарапайым халық сол жерге ағылып келіп, шақпақ тас жинап қайтады екен. Олар онымен от тұтатып, тірлік кешкен. Бұл тастардың қазіргі ғылыми атауы- Кремний.
ХІХ ғасырдың соңынан XX ғасырдың 20-шы жылдарына дейін Ресейден жөңкіле көшіп осында қоныс аударған шаруалар мен кулактар Шақпақ ауылының етегінен ауыл салып, оны "Кременевка селосы" деп атаған. 1992 жылы ауыл "Шақпақ ата" болып қайта аталды.
Ауыл маңы табиғаты
өңдеуҚырық қыз әулие - ауылдың солтүстік-батысында Құлан тауының шатқалында тастың арасынан өтетін оншақты метрлік қуыс. Оны "Қырық қыз әулие мекені" деп атайтын жергілікті халық оған зиярат жасап, жақсы тілектер тілейді. Қасиеті бар кісілер зиярат жасай келгенде көзіне атқа мінген қырық қыздың бейнесі елестейді.
Шақпақ ата әулие үңгірі - ауылдың оңтүстік-батысында жақпар тастары айбар берген "Шақпақ тауы" созылып жатыр. Сонадайдан қарасаң ашуланып, шабынғалы тұрған боранды елестететін алып тас тұлғаның төменгі жағында түрегеп тұрған кісі еркін сиятын үлкен тас үңгір бар. Үңгір тауды тесіп салған туннельге ұқсайды. Ол әрі қарай ұзаған сайын конус тәрізді жіңішкере береді. Жергілікті халық ежелден мұны "Шақпақ тастың киесі" - "Шақпақ ата әулиенің мекені" деп таниды. Содан үнемі әулиеге құрмет көрсетіп, зиярат жасап келеді. Әулиенің басына күтім жасап отыратын шырақшысы бар. Шақпақ ата әулие жерінен 200 метрдей жерде бүйірінен бүлкілдей қайнап шығатын бастау бар. Халық оны "Шақпақ ата әулиенің бастауы" деп құрмет көрсетеді, суын емге пайдаланады.[3]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ О пpисвоении наименований и пеpеименовании отдельных администpативно-теppитоpиальных единиц Республики Казахстан
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Жамбыл облысының топономикалық атауларының анықтамалығы