Шмидт Мұсаұлы Айталиев

Шмидт Мұсаұлы Айталиев (28.1.1935, Батыс Қазақстан облысы Орал қаласы – 22.6.2007, Алматы қаласы) – техника ғылымдарының докторы (1974), профессор (1980), ҚР Ғылымдар Академиясының академигі (1994). ҚР ғылымы мен техникасына еңбек сіңірген қайраткер (1995).

Өмірбаяны

• ҚазМУ-ды (1957, қазіргі ҚазҰУ) бітірген.
• 1957–60 жылдары Орал педогогика институтының ассистенті
• 1960–76 жылдары және 1987–91 жылдары Қазақстан Ғылымдар Академиясының Математика және механика институтының ғылыми қызметкері.
• 1976–86 жылдары Сейсмология институты мен Механика және машинатану институтының кіші, аға ғылыми қызметкері, зертхана меңгерушісі болды.
• 1992–97 жылдары Атырау қаласындағы ҚР ҒА Батыс бөлімшесінің академик-хатшысы қызметін атқарды.
• 1997 жылдан ҚР Ғылымдар Академиясының физика-математика бөлімшесінің төрағасы.

Ғылыми жұмысы

• «Напряженное состояние произвольно ориентированных горизонтальных выработок в слоистой толще» деген тақырыпта докторлық диссертациясын қорғады.
• Негізгі ғылыми еңбектері тау жыныстары механикасына арналған. Біртекті және әртекті анизотроптық серпімді-пластикалы тұтқыр массивтегі жер асты құрылыстарының статикалық және динамик. кернеу күйін, деформациялануын, қозғалуын, беріктілігі мен орнықтылығын зерттеген.
• Жер асты бекітпелерінің жаңа құралымдарын есептеу әдістерін жасады. 9–10 балдық жер сілкінісі кезіндегі болашақ Алматы метросының сейсмикалық орнықтылығын анықтады.
• Сондай-ақ терең мұнай-газ оқпанын бұрғылау динамикасының, көліктік құрылыс механикасының кейбір өзекті мәселелерін де зерттеді. Айталиев республикадағы жер асты құрылыстары механикасының ғылыми мектебін құрушылардың бірі.

Шығармалары

• Конструирование и расчет набрызг-бетонной крепи, М., 1971 (соавт.);
• Сейсмонапряженное состояние подземных сооружений в анизотропном слоистом массиве, А.-А., 1980 (соавт.);
• Оптимальное проектирование протяженных подземных сооружений в анизотропном слоистом массиве, А.-А., 1986;
• Динамика тоннелей и подземных трубопроводов, А.-А., 1989.