Шымкент қалалық орыс драма театры
Шымкент қалалық орыс драма театры (2018 жылға дейін "Оңтүстік Қазақстан облыстық орыс драма театры" деп аталды) – Шымкент қаласындағы өнер ордаларының бірі.
| Шымкент қалалық орыс драма театры | |
|---|---|
| |
| Орналасуы |  ҚазақстанШымкент |
| Негізделгені | 1958 |
| Директоры | Игорь Вербицкий |
| Көркемдік жетекшісі | Игорь Вербицкий |
Тарихы
Алғашқы театр маусымы 1929 жылдың 1 қарашасында ашылған. Осылайша Сырдария өңірінің көрермендік басқармасы халықты театр өнеріне баулу арқылы Оңтүстік Қазақстан тұрғындарының рухани мүдделерін қамтамасыз етуді ұйғарды. Театрдың алғашқы бас режиссері әрі көркемдік жетекшісі – М. Раздолин болды, ұйымдастыру жұмыстары В. Б. Сибиринге жүктелді.
1944 жылдың 8 мамырында "Облыстық орыс драма театрын құру жайында" қаулы қабылданды. Театр труппасы бөлініп, іс жүзінде дара қазақ театры құрылды. Алайда ресми түрде театр 1967 жылы 15 қарашада Шымкент облысы мәдениет басқармасының бұйрығымен рәсімделді. Қазақ және орыс театрының директоры Берещук, ал көркемдік жетекшісі Насонов болды.
Театр 1949 жылы Орал қаласына көшіп, кейін музыкалық комедия театры ретінде Шымкентке қайта оралды. Осылайша 1958 жылы театр қайта құрылды. 17 қыркүйекте қалада театрдың ғимаратын салу жобасын бекіту жайында шешім қабылдады (Құрылыс жұмыстары 1965 жылдың наурыз айында басталып, 1967 жылдың қазан айында аяқталды. 2000-жылдары театр ғимараты қайта қалпына келтіріліп, сыртқы түрі жаңарды).
1959 жылы 2 қаңтарда театр труппасы өзінің тұңғыш шымылдығын А.Е. Корнейчуктың “Жұлдыздар неге жымыңдайды?” атты спектаклімен ашты. 1968 жылдың қаңтарынан өз алдына жеке, дербес театр болып бөлініп шықты. Театрдың шығармашылық жағынан өсіп-өркендеуіне актерлер И.Е. Болотова, И.М. Фрейдин, А.И. Пащенко, Л.И. Книжникова, С.М. Догмарова, В.Н. Матвеев, О.А. Величко; режиссер Ю.И. Книжников, суретші Ф.А. Черноголова (1978 жылдан), т.б. елеулі үлес қосты. Театр ұжымы осы заман тақырыбын игеруге көп көңіл бөлді, осыған орай театр репертуарынан 20 ғасыр жазушыларының (А.И. Абдуллин, А.А. Дударев, М.А. Галин, А.А. Каплер, О.Ш. Иоселиани, В.С. Розов, Х. Вуолийоки) драмалық шығармалары мол орын алған. Театрдың шығармашылық ұжымы Қазақстанның облыс орталықтарымен қатар Ресей қалаларында да (Магнитогорск, Миасс, Златоуст, Орск) гастрольдік сапармен өнер көрсетті.[1]
Қойылымдары
Театр әр жылдары шығармашылық өрлеу кезеңін де, тоқырау кезеңін де бастан кешті. Театр танымалдығы ең әуелі бас режиссердің М. Раздолин) есіміне байланысты болса, К. Медведев, В. Ванченко, И. Дубровский, П. Догмаров, О. Белинский, Ю. Книжников, С. Абдиев, А. Мельников, И. Вербицкий режиссерлік еткен кездері алуан түрлі биіктерді бағындыра білді. Театрдың репертуарына республика орталығындағы театрлардың өзі қызыға қарайды. Оның ішінде қазіргі заманғы танымал драматург Г. Гориннің "Забыть Герострата!" және "...Чума на оба ваши дома" деп аталатын қойылымдары бар. Театр репертуарындағы классикалық шығармалардың орны бір бөлек. А. Островскийдің "На всякого мудреца довольно простоты", Н.В. Гогольдің "Ревизоры", М. Әуезовтің "Көксерегі", Ш. Айтматовтың "Шыңғыс ханның ақ бұлты" М. Кәрімнің "Ай тұтылған түн", А. Цагарелидің "Ханымы" секілді белгілі пьесалармен қатар алыс шетелдік авторлар – Р. Кунидің "Слишком женатый таксист", Р. Нэштің "Продавец дождя", Дж. Стейнбектің "Люди и мыши", Г. Фигейредоның "Эзоп" сияқты туындыларын сахналады.
Жетістіктері
Театр ұжымы Байқоңыр қаласының тұрғындарымен жақсы қарым-қатынас орнатып, ондаған жылдар бойы сол қалаға гастрольге шығып келеді. 2005 жылы Ресей тарабының шақыруымен Псков, Великие Луки, Новгород, Мәскеу қалаларына барып өнер көрсетті. Театрдың еңбегі ескерусіз қалған жоқ, шығармашылық ұжым бірнеше мәрте фестивальдер мен түрлі байқаулардың жеңімпазы атанды. 2008 жылы Бішкекте өткен халықаралық фестивальде қойылған "Шыңғысханның ақ бұлты" қазылар алқасына да, көрермендерге де қатты ұнады, Ш. Айтматов мұрасының үздік көркемдік көрінісі және үздік әйел рөліне арналған номинациялар осы спектакль өнерпаздарына берілді.
Театр "Масленица", "Славян жазуы мен мәдениеті күні", "Играй, гармонь!", "Казахсткая Романсиада", "Наурыз" секілді облыстық және қалалық мерекелерге жыл сайын белсенді түрде қатысып келеді. Мектептермен де тығыз байланыс орнатқан театрдың репертуарында балаларға арналған оннан астам ертегілер бар.
Театр жанында көптеген жылдар бойы жұмыс істеп келе жатқан "Балаганчик" студиясы Шымкенттің талантты жастары актерлік және режиссерлік тәжірибелерін ұштай алады. Осы студияның түлегі Антон Митнев Алматыдағы М.Ю. Лермонтов атындағы мемлекеттік академиялық орыс драма театрына қабылданды.
Театрдың қазіргі жетекшілігі де лайықты марапатталып келеді. Бас режиссер Игорь Вербицкий "үздік режиссура" номинациясынан өзге облыс әкімінің ұлтаралық келісім мен достық және бейбітшілік саласындағы жасампаздық еңбегі үшін "Бауырмал" сыйлығына ие болды. Театр директоры Наталья Шевченко "Қазақстандағы театр өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін" күміс белгісінің иегері (2012 жылғы мәліметтер).[2]
Дереккөздер
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 7 том
- ↑ Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9