Бішкек
Бішкек (қыр. Бишкек) — Қырғызстаннның астанасы мен ең үлкен қаласы. Ерекше басқару бірлігі. Қала Қырғыз Республикасының солтүстігінде Қазақстан шекарасынан 25 км қашықтықта орналасқан.
| Қала | |||||||||||
| Бішкек | |||||||||||
| қыр. Бишкек | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Әкімшілігі | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||||||||
| Статусы |
Астана | ||||||||||
| Ішкі бөлінісі |
4 аудан | ||||||||||
| Мэрі | |||||||||||
| Тарихы мен географиясы | |||||||||||
| Координаттары |
42°52′00″ с. е. 74°34′00″ ш. б. / 42.86667° с. е. 74.56667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°52′00″ с. е. 74°34′00″ ш. б. / 42.86667° с. е. 74.56667° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||||||||
| Құрылған уақыты |
1825 | ||||||||||
| Алғашқы дерек | |||||||||||
| Бұрынғы атаулары | |||||||||||
| Қала статусы |
1878 | ||||||||||
| Жер аумағы |
160[2] км² | ||||||||||
| Биіктігі |
750—900 м | ||||||||||
| Климаты |
қатаң континенталды | ||||||||||
| Уақыт белдеуі | |||||||||||
| Тұрғындары | |||||||||||
| Тұрғыны |
▲1 053 900[3] адам (2020) | ||||||||||
| Тығыздығы |
6420 адам/км² | ||||||||||
| Агломерация |
1 500 000 аса[4] | ||||||||||
| Ұлттық құрамы |
қырғыздар — 73,69 % | ||||||||||
| Конфессиялар |
мұсылмандар, христиандар және басқалары | ||||||||||
| Ресми тілі | |||||||||||
| Сандық идентификаторлары | |||||||||||
| Телефон коды |
+996 312 | ||||||||||
| Пошта индексі |
720001-720083[5] | ||||||||||
| Автомобиль коды |
B, E және 01 | ||||||||||
|
meria.kg | |||||||||||
 Ортаққордағы санаты: Бішкек | |||||||||||
.jpg)
ҚұрылымыӨңдеу
Қала ауқымы — 160 км².
Қала әкімшілігі төрт бөлікке бөлінген.
| Аудан | Халық саны,мың адам | Аумағы, га |
|---|---|---|
| Лениндік | 187,4 | 4373 |
| Октябрлік | 219,2 | 3200 |
| Первомайлық | 158,3 | 4715 |
| Свердлов | 207,1 | 2920 |
ТарихыӨңдеу
Қала ежелден бері Ұлы Жібек жолы бойындағы қала болатын. 1825 жылы Қоқан хандығының Өзбек Ханы қаланы күшейтіп, маңызды қалалардың біріне айналдырды. Алайда, 1862 жылы Патшалық Ресей қанды шайқаста фортты жаулап алып, оны Орыстың гарнизонына айналдырды. 1877 қала атауы Пішпекке өзгертілсе, 1926 жылы қала жаңа құрылған Қырғыз АССРның астанасы болып белгіленіп оның аты Фрунзеге ауыстырылды.
1991 жылдың 5 ақпанында қала қайтадан Бішкек болып аталынды. 1990 жылдары Кеңес Өкіметінің құлдырауына байланысты күйсіздеуге ұшыраған қала, қазіргі уақытта жылдам дамушы қалалардың бірі.
ХалқыӨңдеу
| 1989 жылғы
саны[6] |
% | 1999 жылғы
саны[6] |
% | 2009 жылғы
саны[6] |
% | 2019 жылғы
саны[7] |
% | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| всего | 619903 | 100,00 % | 762308 | 100,00 % | 835743 | 100,00 % | 1 027 245 | 100,00 % |
| Қырғыздар | 141841 | 22,88 % | 398000 | 52,21 % | 552957 | 66,16 % | 763 826 | 74,36 % |
| Орыстар | 345387 | 55,72 % | 252831 | 33,17 % | 192080 | 22,98 % | 165 029 | 16,07 % |
| Ұйғырлар | 10977 | 1,77 % | 13143 | 1,72 % | 13380 | 1,60 % | 15 983 | 1,56 % |
| Өзбектер | 10390 | 1,68 % | 12393 | 1,63 % | 11801 | 1,41 % | 13 990 | 1,36 % |
| Корейлер | 10043 | 1,62 % | 12710 | 1,67 % | 12014 | 1,44 % | 12 423 | 1,21 % |
| Татарлар | 16984 | 2,74 % | 15817 | 2,07 % | 12712 | 1,52 % | 11 775 | 1,15 % |
| Қазақтар | 8943 | 1,44 % | 12064 | 1,58 % | 9013 | 1,08 % | 10 301 | 1,00 % |
| Дүнгендер | 2618 | 0,42 % | 3558 | 0,47 % | 4040 | 0,48 % | 5 305 | 0,52 % |
| Украиндар | 34321 | 5,54 % | 16125 | 2,12 % | 7987 | 0,96 % | 4 630 | 0,45 % |
| Түріктер | 908 | 0,15 % | 2277 | 0,30 % | 3149 | 0,38 % | 3 746 | 0,36 % |
| Әзірбайжандар | 2166 | 0,35 % | 2454 | 0,32 % | 2142 | 0,26 % | 2 722 | 0,26 % |
| Немістер | 13619 | 2,20 % | 5228 | 0,69 % | 2554 | 0,31 % | 2 416 | 0,24 % |
| Тәжіктер | 709 | 0,11 % | 1828 | 0,24 % | 817 | 0,10 % | 1 055 | 0,10 % |
| Түрікмендер | 369 | 0,06 % | 132 | 0,02 % | 703 | 0,08 % | 784 | 0,08 % |
| Армяндар | 1218 | 0,20 % | 726 | 0,10 % | 512 | 0,06 % | 486 | 0,05 % |
| Белорустар | 4119 | 0,66 % | 1341 | 0,18 % | 638 | 0,08 % | 393 | 0,04 % |
| Еврейлер | 4822 | 0,78 % | 1293 | 0,17 % | 498 | 0,06 % | 379 | 0,04 % |
| басқалары | 10469 | 1,69 % | 10388 | 1,36 % | 8746 | 1,05 % | 12 002 | 1,17 % |
Білім және ғылымӨңдеу
2018 жылғы ақпаратқа сәйкес Бішкекте 45 жоғарғы оқу орны тіркелген, оның 22-і мемлекеттік, ал қалған 23-і мемлекеттік емес.
Қалада орналасқан жоғарғы оқу орындары:
- Жүсіп Баласағұн атындағы Қырғыз ұлттық университеті
- И. Раззаков атындағы Қырғыз мемлекеттік техникалық университеті
- Қырғыз ұлттық құрылыс, көлік және архитектура университеті
- К. Карасаев атындағы Бішкек гуманитарлық университеті
- Қырғыз ұлттық дене тәрбиесі және спорт академиясы
- Қырғыз ұлттық аграрлы университеті
- Қырғыз ұлттық консерваториясы
- Қырғыз-Ресей славян университеті
- Туризм және сервис академиясы
- Халықаралық Кувейт университеті
- Орталық Азиядағы Американдық университет
- Қырғыз-герман қолданбалы информатика институты
- "Адам" университеті
- Халықаралық "Ала-Тоо" университеті
- Иса Ахунбаев атындағы Қырғыз мемлекеттік академиясы
Бішкектегі 2 ірі кітапхана:
- А. Осмонов атындағы Ұлттық кітапхана
- Н. Г. Чернышевский атындағы Республикалық кітапхана
МәдениетіӨңдеу
Мұражайлар:
- Қырғыз ұлттық тарихи мұражайы
- Г. Айтиев атындағы Ұлттық өнер мұражайы
- Минералогия мұражайы
Кинотеатрлар:
- Октябрь
- Дом кино
- Бишкек Парк
- Космопарк
- Ала-Тоо
- Манас
- Россия
- Вефа
- Кыргызкиносу
- Movie star
Бауырлас қалаларыӨңдеу
Алматы, Қазақстан- Астана, Қазақстан
Колорадо Спрингс, АҚШ (1994 жылдан)- Мериден, АҚШ (2005 жылдан)
Анкара, Түркия
Ташкент, Өзбекстан
Минск, Беларусь (2008 жылдан)
Тегеран, Иран (1994 жылы 23 мамырдан)- Казвин, Иран (2003 жыл 14 сәуірден)
Хемниц, Германия (1997 жылы 19 наурыздан)
Куми, Корея Республикасы (1991 жылы 14 тамыздан)[8]
СуреттерӨңдеу
- Бішкек
Собор Воскресения Христова
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Бішкек қаласының жаңа мэрі сайланды. Тексерілді 21 сәуірдің 2018.
- ↑ Бишкек – Кыргыз Республикасынын борбору.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 қыркүйек 2018.
- ↑ 1 қаңтар 2020 жылдағы халық саны мен тығыздығы
- ↑ Rafis Abazov, Historical Dictionary of Kyrgyzstan, с. 91, ISBN 0-8108-4868-6
- ↑ Байланыс бөлімі. Бішкек
- ↑ a b c Перепись населения Киргизии 2009. Бишкек
- ↑ Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2014—2018
- ↑ Бауырлас қалалар
Сыртқы сілтемелерӨңдеу
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Bishkek |
- Бішкек қ. әкімшілігінің ресми сайты (орыс.)
- Бішкек қалалық депутаттар Кеңесі (қырғ.) (орыс.)
- Бишкек современный (орыс.)