Эйяфьядлайокюдль
Эйяфьядлайокюдль (немесе Эйяфьядлайокудль исл. Eyjafjallajökull) — Исландиядағы алтыншы ең ірі мұздығы. Исландияның астанасы Рейкьявик қаласынан шығысқа қарай 125 км (77 миль) қашықтықта орналасқан. Осы мұздықтың астында (және көршілес Мюрдальсйокудль мұздығы бөлігінің астында) жалқы есімсіз, баспасөзде жай Эйяфьядлайокюдль деп аталынатын, конустық пішінді жанартау орналасқан.
| Эйяфьядлайокюдль исл. Eyjafjallajökull | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ауданы | шамамен 100 км² |
| Орналасуы | |
| 63°37′ с. е. 19°36′ б. б. / 63.617° с. е. 19.600° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 63°37′ с. е. 19°36′ б. б. / 63.617° с. е. 19.600° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Исландия |
 Эйяфьядлайокюдль Ортаққорда | |
| Эйяфьядлайёкюдль | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Жанартау пішіні | |
| Кратер диаметрі |
3—4 мың м |
| Соңғы атқылауы | |
| Биіктігі |
1666 м |
| Орналасуы | |
|
63°37′12″ с. е. 19°36′48″ б. б. / 63.62000° с. е. 19.61333° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 63°37′12″ с. е. 19°36′48″ б. б. / 63.62000° с. е. 19.61333° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер | |
|
| |
Шыңның биіктігі 1666 метр, мұздық аумағы шамамен 100 км². Жанартау кратерінің диаметраі 3—4 км (2010 жылға дейін мұздықтармен жабулы болған). Жанартауды қалқан тәрізділерге жатқызады.
Ең жақын ауыл Скоугар, мұздықтың оңтүстік аяқтауында орналасқан. Скоугафосс танымал сарқырамасы орналасқан мұздықтан, өз бастауын Скоугау (исл. Skógá) өзені алады.
Тарихы өңдеу
Шамамен екі жүз жылдай жанартауды ұйықтап жатқан деп санаған. 1821 жылдың 19 желтоқсанынан бастап 1823 жылдың 1 қаңтарына дейін, бір жыл бойы атқылаған. Жанартаудың атқылауы нәтижесінде Эйяфьядлайокюдль мұздығы апатты күйге ұшырады. Атқылау күші VEI шкаласы бойынша — 2 баллды құрады, тефра көлемі — 4×106 м³.
Жанартаудың соңғы атқылауы жергілікті уақыт бойынша сағат 22:30 және 23:30 аралығында, 2010 жылдың 20 наурызында басталды. Нәтижесінде мұздықтың шығыс бөлігінде шамамен ұзындығы 0,5 км-ге дейін жететін сынық пайда болды. Күлдің үлкен көлемді атылуы туралы деректер тіркелмеген.
2010 жылдың 14 сәуірінде жанартау күлінің үлкен көлемді атылуы күшейді, бұл мәселе Еуропаның бірқатар елдерінің 2010 жылдың 16 сәуір — 20 сәуір күндері аралығында әуе кеңістігінің жабылуына себеп болды.
Жанартау атқылауының қарқындылығы VEI шкаласы бойынша — 4 балл[1].
Атауы өңдеу
Исланд тіліндегі Eyjafjallajökull сөзінің аудармасы — аралды таулардың мұздығы дегенді білдіреді. Атауы келесі үш сөзден құрылған:
Американдық лингвисттердің зерттеуі бойынша, мұздықтың атауын Жердің тек қана 0,005 % тұрғындары айта алады. Исланддық әнші Элиза Гейрсдоттир Ньюман «Эйяфьядлайёкюдль» сөзін жаттауға көмектесетін өлеңді шығарды.
- Фотосуреттері
- Satellite image of 2010 eruption by NASA
- Photos of the 2010 eruption by Fred Kamphues Мұрағатталған 18 сәуірдің 2010 жылы.
- A collection of satellite images from the CIMSS Satellite Blog
- Best of Photo Collection Мұрағатталған 9 шілденің 2012 жылы.
- More from Eyjafjallajökull – The Big Picture
- Photographs by Raw Iceland, a Reykjavik-based organization that organizes amateur and professional photography tours to the volcano
- Видео
- A short time-lapse from сәуір 17, 2010. About 30 minutes played in 18 second.
- Video of the first 2010 eruption
- Video of the first 2010 eruption by Raw Iceland
- Video of the aftermath of Eyjafjallajokull eruption. Shot on 28 шілде 2010
- A film crew lands on Eyjafjallajokull during the 2010 eruption
- Аудио
- Геологиялық мақалалар
- Univ. of Iceland: History of Eyjafjallajökull
- Geology of Katla and Eyjafjallajökull volcanoes, University of Iceland Мұрағатталған 2 мамырдың 2010 жылы.
- Magma pathways and earthquakes at Eyjafjallajökull, Icelandic Meteorological Institute (PDF)
- Institute of Earth Sciences – Eruption in Eyjafjallajökull (daily eruption status reports)
- SI / USGS Weekly Volcanic Activity Report for Eyjafjallajökull Мұрағатталған 12 қарашаның 2005 жылы.
- Болжамдар
- Volcanic Ash Advisory Graphical Forecast for the North Atlantic region
- Volcanic Ash Concentration Charts for the North Atlantic region Мұрағатталған 4 сәуірдің 2011 жылы.
- Maps
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Erica R. Hendry «What We Know From the Icelandic Volcano Мұрағатталған 26 сәуірдің 2010 жылы.». (ағыл.)
Сыртқы сілтемелер өңдеу
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Eyjafjallajökull |