Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери атақтар

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери атақтар — «Әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен белгіленеген Қарулы Күштердегі, басқа әскерлердегі және әскери құрамалардағы әскери атақтар.

Жоғарғы Бас қолбасшының иық белгісі

Дәрежелік құрылым

Қарулы Күштердегі, басқа әскерлердегі және әскери құрамалардағы құрамдар бөлінеді:

• сарбаз (теңізші);
• сержант (старшина)
• офицер

Сержанттар (старшиналар) құрамының шені құрамы тағы үш санатқа бөлінеді:

• кіші сержант құрамы
• аға сержант құрамы
• жоғарғы сержант құрамы

Офицер құрамының шені құрамы тағы үш санатқа бөлінеді:

• кіші офицер құрамы
• аға офицер құрамы
• жоғарғы офицер құрамы

Сондай-ақ, барлық атақтар әскери және кемелік (флотта) болып бөлінеді.

Медициналық немесе заңгерлік мамандықтары бар офицерлер үшін әскери атауларға сәйкесінше «медициналық қызмет», «әділет» деген сөздер қосылады.

Жоғарғы авиация офицер құрамы (ұшу, инженер, инженерлі-авиациялық даярлығы бар) әскери атақтарына «авиация» сөзі қосылады.

«Запастағы» деген сөздер запастағы азаматтардың әскери шендеріне, ал зейнетке шыққандар - «зейнетте» деген сөздермен толықтырылады.

Қысқартылған ауызекі атауларды (мысалы, «кавторанг», «старли» және т.б.) қолдануға жол берілмейді.

Айырмашылық белгісі

Әскери атақтар иық белгілерімен — погондармен көрсетіледі. Олар бөлінеді: мақсаты бойынша — салтанатқа, бекіту әдісі бойынша күнделікті — жапсырмалы, тігілген, алынбалы (муфталарда), теңіз офицерлерінде дәстүр бойынша салтанатты және күнделікті формада, олар толықтырылады дәрежеге сәйкес жеңдегі оқамен толықтырылады. Далалық және жұмыс формаларына ілгектер, сондай-ақ айырым белгілері бар жең және кеудеге арналған жапсырмалар беріледі.

Сондай-ақ, қызметтік жолмен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Басқолбасшысына арналған погондар, ілмектер мен жапсырмалар орнатылды, бірақ бұл әскери атақтар жүйесіне кірмейді.

Сарбаздардың (матростардың) және сержанттардың (старшиналардың) погондарында (ілмектер, жапсырмалар) тігілген немесе ашық ұшымен иыққа бағытталған темір жапсырма-бұрыштықтар болады. Қатардағы сарбаздар мен матростарда бұрыштықтар болмайды. Ефрейторлар, кіші сержанттар және сержанттар сәйкесінше бір, екі, үш жіңішке бұрыштықтар киеді; аға сержанттар бір кең бұрыштық киеді, 3, 2 және 1-сынып сержанттары үшін сәйкесінше бір, екі және үш жіңішке бұрыштықтар жалпақ бұрыштыққа қосылады. Штаб-сержантта екі жалпақ бұрыштық, ал шебер-сержантта бір жіңішке бұрыштық қосылады. Ұқсас жүйе теңіз шендеріне де қатысты.

Кіші офицерлер құрамында погондардың сыртқы ұшында бір (ілмектер, жапсырмалар), ал аға офицерлер құрамында екі көлденең жолақ болады.

«К» әрпі курсанттардың погондарына (ілмектер, жолақтар), кадет корпусы тәрбиеленушілеріне — «КК» әріптері, «Жас Ұлан» мектебінің тәрбиеленушілеріне — «ЖҰ» әріптері қосымша орналастырылады.

Дәрежелер мен айырым белгілері кестелері

Офицерлік құрам

Балама НАТО коды	OF-10		OF-9		OF-8		OF-7		OF-6		OF-5		OF-4		OF-3		OF-2		OF-1						OF(D) және студент-офицер
ҚР Құрлық күштері
	Жоғарғы Бас қолбасшы		Армия генералы		Генерал-полковник		Генерал-лейтенант		Генерал-майор		Полковник		Подполковник		Майор		Капитан		Аға лейтенант			Лейтенант			Курсант
ҚР Әскери-теңіз күштері	Эквивалент жоқ
			Флот адмиралы		Адмирал		Вице-адмирал		Контр-адмирал		Бірінші дәрежелі капитан		Екінші дәрежелі капитан		Үшінші дәрежелі капитан		Капитан-лейтенант		Аға лейтенант			Лейтенант			Курсант
ҚР Әуе қорғаныс күштері	Эквивалент жоқ
			Армия генералы		Генерал-полҝовниҝ		Генерал-лейтенант		Генерал-майор		Полковник		Подполковник		Майор		Капитан		Аға лейтенант			Лейтенант			Курсант

Сарбаздар мен сержанттардың (матростар мен старшиналар) құрамы

Эквивалент НАТО коды	OR-9						OR-8		OR-7		OR-6						OR-5						OR-4				OR-3		OR-2						OR-1
ҚР Құрлық күштері
	Шебер-сержант			Штаб-сержант			Бiрiншi сыныпты сержант	Екiншi сыныпты сержант	Үшiншi сыныпты сержант	Аға сержант	Сержант						Кiшi сержант						Ефрейтор				Қатардағы сарбаз
ҚР Әскери-теңіз күштері
	Шебер-старшина			Штаб-старшина			Бiрiншi сыныпты старшина	Екiншi сыныпты старшина	Үшiншi сыныпты старшина	Бас старшина	Бiрiншi сатылы старшина						Екiншi сатылы старшина						Аға матрос				Матрос
ҚР Әуе қорғаныс күштері
	Шебер-сержант			Штаб-сержант			Бiрiншi сыныпты сержант	Екiншi сыныпты сержант	Үшiншi сыныпты сержант	Аға сержант	Сержант						Кiшi сержант						Ефрейтор				Қатардағы сарбаз

Әскери оқу орындарының курсанттары аға сержанттың (бас старшина) шені болуы мүмкін.

2006 жылдан бастап қарулы күштердің бас сержанттары, қолбасшылығы, сондай-ақ бас әскери, бригадир, полк, батальон және взвод сержанты үшін арнайы лауазымдар енгізілді.

Тағы қараңыз

• Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері
• ҚР әуе қорғаныс күштері
• ҚР әскери-теңіз күштері
• Арыстан (арнайы бөлімше)

Сілтеме

• Қазақстан әскері. Қазақстан әскери қауымдастығы
• Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы.Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы № 561-IV Заңы.
• Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысаны және айырым белгілері туралы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 25 тамыздағы № 144 Жарлығы.
• Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының жалпы әскери ережелерін бекіту туралы
• ҚР ҚК әскери атақтар туралы барлық ақпарат  (орыс.)
• Погондардағы жұлдыздар: лейтенантты генералдан қалай ажыратуға болады?  (орыс.)