Қаражанбас газ-мұнай кен орны

Қаражамбас газ-мұнай кен орны — Тұран тақтасының Оңтүстік Бозащы ойысымының солтүстік-батыс шетіндегі ірі газ-мұнай кен орны. Маңғыстау облысында, Қаламқас мұнай кәсіпшілігінен оңтүстік батыста 40 км жерде орналасқан. Кен орны 1974 жылы ашылған.

Қаражанбас газ-мұнай кен орны
45°07′24″ с. е. 51°25′49″ ш. б.45.12333° с. е. 51.43028° ш. б. / 45.12333; 51.43028
Ел	Қазақстан
Аймақ	Маңғыстау облысы
Ашылған уақыты	1974 жыл
Қаражанбас газ-мұнай кен орны
Қаражанбас газ-мұнай кен орны

Геологиялық құрылымы

Кен орны ендікке жуық бағытта созылған амплитудасы 100 м, қалпы өзгерген брахиантиклин қатпардан орын алған. Қанаттардың еңістеу бұрыштары жайпақ (2-400), солтүстік қанат оңтүстік қанаттан тікшіл келеді. Ендікке жуық бағыттағы жыртылу бұзылысттары құрылымның өсіне жуық бөлігін алып жатыр. Бұлардың амплитудасы 16 м-ге жетеді, лықсыту жазықтығы солтүстікке қарай еңістенген. Тарамдалушы шағын амплитудалы жарылымдар тобы брахиантиклинді 7 блокқа дербестеген. Белгілі болған өнімді горизонттардың 5-уі неоком (А, Б, В, Г, Д горизонттары) 2-уі ортаңғы юраның бат жікқабатының шөгінділерінде (Ю-1 және Ю-2 горизонттары) орналасқан. Олардың жатыс тереңдіктері 228-466 м-де. Жатындар қойнаукаттық күмбездік, тектоникалық тұрғыдан қалқаланған, [юра жатындары қойнауқаттық, стратиграфиялық тұрғыдан қалқаланған.

Жатыс сипаты

Жатындардың, бәрі мұнайлы, тек бір блокта ғана газ-мұнай жатыны бар. Жинауыштар құмтастар мен алевролиттерден құралған, бұлардың ашық кеуектілігі 27-29%, өтімділігі 0,0136-0,351 мкм². Қалыңдығы 2-126 м-ге дейінгі сазды таужыныстар жапқыш рөлін атқарады. Блоктардағы мұнай жатындарының биіктіктері 3,9-75,4 м-ге дейін өзгереді. Жатындардың жалпы қалыңдығы 1,5-26,1 м аралығында, тиімді қалыңдығы 4-18,6 м, мұнайға қаныққан қалыңдығы 2-14,6 м. Газ-мұнай жатындарындағы жинауыштардың газға қаныққан қалыңдығы 2,4 м.

Қанығу сипаты

Мұнайға қанығу коэффициенті 0,63-0,75. Мұнайдың тығыздығы 939-944 кг/м³,1,6- 2,2% күкірт, 0,7-1,4% парафины бар, шайыры мол. Блоктардағы бастапқы қойнауқаттық қысымдар 3-5,75 МПа аралығында, температура 25°С-тан 37°С-қа дейін өзгереді. Мұнайлардың шығымы 1,2-76,8 м³/тәу-кедейінгі шаманы құрайды.

Құрамы

Құрамында ванадий мен никельдің болуы осындағы мұнайлардың өзіндік ерекшелігі болып табылады. Неоком өнімді горизонттарының мұнайларында еріген газдар құрамы жағынан әртүрлі, "А" горизонтында олар ауыр, этан ұстаушы. Ауыр көмірсутектердің мөлшері 13%-ға жуықтайды, метандық құраушысы 86,1%. 1% азот бар екендігі белгілі болды. "Б" горизонтында ілеспе газ құрамы жағынан жеңіл, ауыр көмірсутектердің мөлшері 8,6%-ға дейін төмендейді, азот мөлшері 5%-дан аз, метандық құраушысы 89,1 %-ға дейін жоғарылайды, азот мөлшері 5,1%-ға дейін көтеріледі. Қойнауқаттық сулар химиялық құрамы жағынан хлоркальцийлі типті әлсіз тұздықтарға жатады, тығыздығы 1030 кг/м³, минералдылығы 40-76 г/л, бром, бор, йод микроэлементтерінің мол концентрациясы анықталды. Жатындардың режимі суарынды. Кен орны1980 жылдан игерілуде.