Қаракөншек магистральды каналы

Қаракөншек магистральды каналы - ортағасырлык суландыру жүйесі. Шәуілдір ауылынан солтүстік-батысқа карай 10 км жерде. 1976 ж. Оңтүстік Қазақстан кешенді археологиялық экспедицияның ирригация тобы (жетек. В.Грошев) зерттеген. Бастауын Алтын-арықтан алады. Суды қоршаған құрылыс орындары сақталмаған. Қаракөншек магистральды каналының аэрофото бойынша бас каналының ұзындығы 4 км-дей. Кей жерлерде оның 500 м-дей бөліктері сақталған. Табанының ені 15 м, канал жалының биіктігі 2,5 м. Бұл өлшемдер кей жағдайларда өзгеріп отырады. Отырарға жете бере канал оның оңтүстік жағын айналып өтеді де, одан ары Арыстанбаб пен Құйрықтөбеге жетеді, содан соң солтүстік-батысқа қарай тартылады. Қүйрықтөбе маңында канал табанының ені 5—7 м-дей. Канал бойындағы коныс-жайлардан 13—14 ғасырларға жататын кыш ыдыстар сынықтары табылған. Қаракөншек магистральды каналында жүр¬гізілген қазба жұмыстарының барысында сырлы (пиала, тостаған, т.б.) және сыры жоқ (тагор, хум, қыш құмыра, т.б.) ыдыстардың сынықтары аршып алынған. Барлық ыдыстар мерзімі жағынан Отырардағы 13—14 ғасырлардағы бұйымдарға өте ұқсас болып келеді.