Қопа (көл)

Қопа – Ертіс алабындағы көл. Ақмола облысының орталығы – Көкшетау қаласының солтүстік-батыс іргесінде, теңіз деңгейінен 223,5 метр биіктікте орналасқан. Көлдің беткі ауданы - 13,1 км². Көлдің тереңдігі - 3,1 метрге дейін.

Қопа
Морфометрия
Теңiз деңгейiнен биіктігі	223,5 м
Өлшемі	5,4 × 3,6 км
Ауданы	13,1 км²
Көлемі	30 млн. км³
Жағалау сызығының ұзындығы	15,2 км
Тереңдігі	3,1 м
Орташа тереңдігі	1,6 м
Су алабы
Суды жинау ауданы	3860 км²
Құятын өзендер	Шағалалы, Қылшақты
Орналасуы
53°18′34″ с. е. 69°20′56″ ш. б.53.30944° с. е. 69.34889° ш. б. / 53.30944; 69.34889
Ел	Қазақстан
Аймақ	Ақмола облысы
Қопа
Қопа
Қопа Ортаққорда

Орналасуы және сипаттамасы

Көлдің жағалауы төмен, оңтүстік және шығыс жағалауларында құм-тасты таяз орналасқан, батысы мен солтүстігінде қамыс, қоға мен өлеңшөп өскен. Көлдің түбі лайлы, лай қабатының орташа қуаты 2 метр, кейбір жерлерде 6 метр мәнге жетеді. Тұнба тасқын және Шағалалы су қоймасынан су ағызу кезінде көлге жылына орта есеппен 20 мың м³ шөгінділер түседі.

1955 жылы 39,2 млн м³ болған көлдің көлемі 1990 жылға қарай 26 млн м³-қа дейін азайды. Көлдегі судың ауытқу амплитудасы 0,5—1,5 м құрайды.

Көл суларының минералдануы — 1,9 — дан 2,6 мг/л — ге дейін, судың кермектігі — 13,8 - 19,8 кг/экв, тұздардың химиялық құрамы — натрий-калий хлориді.

Шағалалымен қатар көлдің негізгі саласы — Қылшақты өзені.

Орналасуы және сипаттамасы

Судың таяз болуына байланысты көлдің су өсімдіктерімен толып кетуі байқалады. 1974 — 1993 жылдары көлді қоқыстардан тазарту жүргізілді, шығарылған топырақ көлемі 400 мың м³ құрады. Кейіннен көлдің жағаларын тазарту жүргізілді, көлді тазарту тоқтатылды және оған бөлінген қаражат босқа жұмсалды.

Қызықты деректер

19 ғасырдың аяғында құрғақшылық пен жер асты сулары деңгейінің табиғи төмендеуі кезінде, соның салдарынан көл деңгейінің күрт төмендеуі кезінде Шағалалы (Чаглинка) өзенінің арнасын көлге бағыттау туралы шешім қабылданды. Бұл келетін судың өлшенбейтін мөлшері мен үлкен аланның табиғи булану (буланудың орташа жылдамдығы бір шаршы метрден сағатына 200 мл) себебінен көлді уақытша таяздан құтқармады. Красный Яр ауылының маңында ескі өзен арнасының іздері әлі де сақталған. Соңғы күшті таяз 1960 жылдардың аяғында-1970 жылдардың басында, көлдің оңтүстік бөлігінде пайда болған таязда (қамыс қазір өсіп келеді) картоп отырғызылған кезде байқалды. 1977-78 жылдары көлдің солтүстік жағалауында құрылыс қоқыстардан бөгет құйылып, осы бөгеттің арқасында көл құтқарылды. Су деңгейі 60-80 см-ге көтеріліп, көлдің толық кебуіне жол бермеді. 1950 жылдардың аяғында тың игеру кезінде көлдің шаңнан тұнбасы басталғанға дейін көлдің тереңдігі 16 метрге жетіп, су ішуге жарамды болды.