Құдияр

Құдияр, Худияр хан (туған-өлген жылы белгісіз) – Қоқан хандығының билеушісі. Үш мәрте таққа отырған (1845–1858; 1862–1863; 1865–1875). Билікке қыпшақ тайпасының көсемі Мұсылманқұлдың көмегімен келіп, тәжіктерді сарай маңынан ығыстырып шығарады. Бірақ 1852 жылы Мұсылманқұлды биліктен тайдырып, өлтіртті. Сарай билігі қайтадан тәжіктердің қолына көшті. Қыпшақтар көтеріліс жасап, Құдиярды тақтан тайдырды. Сарай төңкерістерін пайдаланып, ол тағы да 2 рет билікке келді. Ішкі тақталасына қоса ол Бұхара әмірлігімен, қазақ руларымен үздіксіз соғыс жүргізді. Осыны пайдаланған Ресей өкіметі хандықтан бүкіл Оңтүстік Қазақстанды және аса маңызды стратегиялық маңызы бар Ташкент қаласын тартып алды. 1862–1865 жылы Бұхара әмірлігі екі рет Қоқан қандығын басып алды. Құдияр тек Ферғана аймағына ғана билік жүргізді. 1868 жылдан бастап Қоқан хандығы Ресей бодандығына өтті. Құдияр жауларына өте қатал болды. Мысалы, Ұра-Төбені басып алғанда жауларының кесілген басынан мұнара тұрғызғандығы жайлы ел ішінде айтылады. Соғыс шығындары толығымен халықтан салық ретінде жинап алынды. Кезекті халық көтерілісі кезінде Құдияр тақтан түпкілікті айрылып, Ташкенттегі орыс әскеріне қашуға мәжбүр болды. Осыдан кейін көп ұзамай Қоқан хандығы жойылды.