Құзғын

Құзғын (лат. Corvus corax)^[2] - торғайлар отряды қарға тұқымдасына жататын құс. Торғай тәрізділердің ең ірісі.

Биологиялық сипаты

Дене тұрқы 60-65 см, салмағы 0,8-1,5 кг-ға жетеді.^[3]
Түсі қара болады, бірақ көк не жасыл түсті металл сияқты жылтырап құбылып тұрады.
Тұмсығы өте жуан және бөтегесіндегі қауырсындары ұзын, қандауыр пішінді келген.
Сирақтары ұзын, аяқтары біркелкі қара түсті, тырнағы өткір.

Еуразияда, Солтүстік Америкада, Солтүстік және Орталық Африкада сирек таралған. ТМД-да орманды аймақтардың солтүстігінен шөлдала мен таулы жерлерге дейін кездеседі. Өзен жағалауларындағы жарларды, жартастарды, биік ағаштарды мекендейді.
Ұшқан кезде қанаттарын сирек қағады, көбіне қалықтап ұшады. 4000 биіктікке дейін көтеріледі.
Ересектері ұя салған жерінде қыстайды, ал жас құзғындар үлкен топ құрып, қолайлы орындарға көшіп, үнемі қоныс ауыстырып отырады.

Жұптары тұрақты. Қазақстанның оңтүстік аумағында ақпанның алғашқы жартысында, солтүстік аймағында наурыз айында ұя салады. 4-6-дан жұмыртқалайды, жұмыртқалары көгілдір жасыл, қошқыл секпілді болады. Мекиені жұмыртқасын 19-21 күндей басып, балапан шығарады.

Құзғындар жем талғамайды, көбінесе өлексемен қоректенеді. Зиянды кемірушілермен, өлекселермен қоректеніп, табиғатты тазартып пайда келтіреді.

↑ BirdLife International (2009). Corvus corax. In: IUCN 2009. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 23 қараша 2009.
↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5