Құман тілі
Құман тілі - Түркі тілдерінің қыпшақ тілдері тармағына жататын жойылып кеткен тіл. Тарихшылардың мәліметі бойынша, бұл тіл батыс және орталық Еуропа жерлерінде кең таралып, әдебиет тілі есебінде көп қолданған. Алтын Орданың негізгі тілі болған[1].
| Құман тілі | |
| Өз атауы: |
Tatar tili, tatarçe |
|---|---|
| Елдер: | |
| Аймақтар: |
Құманиа (Құншақ) |
| Ресми күйі: |
құмандар |
| Күйі: | |
| Классификация | |
| Санаты: | |
| Тіл коды | |
| ISO 639-1: |
— |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: |
qwm |
| Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика | |
XI—XIII ғасырларда жазылған «Codex Cumanicus» латын-парсы-құман сөздігінде түрікше дұға қылуды былай жазған:
|
''Atamız kim köktesiñ. Alğışlı bolsun seniñ atıñ, kelsin seniñ xanlığıñ, bolsun seniñ tilemekiñ – neçikkim kökte, alay [da] yerde. Kündeki ötmegimizni bizge bugün bergil. Dağı yazuqlarımıznı bizge boşatqıl – neçik biz boşatırbiz bizge yaman etkenlerge. Dağı yekniñ sınamaqına bizni quurmağıl. Basa barça yamandan bizni qutxarğıl. Amen! | 
|
Оғыз түркі тілінде дәл осы мәтін былай жазылады:
|
|
''Atamız sen göktesin. Alkışlı olsun senin adın, gelsin senin hanlığın, olsun senin dilemeğin – nice ki gökte, öyle (de) yerde. Gündelik ekmeğimizi bize bugün ver. Dahi yazıklarımızdan (suçlarımızdan) bizi bağışla – nice biz bağışlarız bize yaman (kötülük) edenleri. Dahi şeytanın (yekin) sınamasından bizi koru. Tüm yamandan (kötülükten) bizi kurtar. Amin!
|
|
Қазіргі тілдердің арасында тікелей «ұрпағы» болып құмық, қырым-татар және қарашай-балқар тілдері болып есептеледі. Жақын тектестікте татар тілі және башқұрт тілі болып келеді.