Құмбел сарышатыры
Құмбел сарышатыры (лат. Hieracium kumbelicum) – астралылар тұқымдасының сарышатыр туысына жататын көпжылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда Іле, Күнгей Алатауларында санаулы түрде кездеседі. Биіктігі 50 см-ге дейін барады. Көптеген жіңішке қосымша тамырлардан тұратын тамыр сабағы қысқа. Сабағы тік әрі жіңішке, аздап қатпарланған. Түб жағын қалың түк басқан. Тамыр жапырақтары гүлдеу кезінде солып қалады. Сабағында 5-7 жапырағы жалпақ, қандауыр тәрізді, екі жағын да қарапайым және жұлдыз тәріздес түк басқан. Тостағаншасы бірнеше, ұзындығы 1,5 см, сабақтың жоғарғы жағында шатырша гүлшоғырына бекіген. Орама жапырақтары қарапайым, жұлдыз тәрізді және безді түк жапқан, күлтесі ақшыл сары түсті. Қылтанақты қара қоңыр түсті тұқымы цилиндр тәрізді, ұзындығы 2 мм-дей, қыры айқын, айдаршасы ақ түсті. Тұқымынан көбейеді. Маусым-тамыз айларында гүлдеп, тамызда жеміс береді. Сирек кездесетін эндемик. Орман алаңқайларында, әр түрлі далалы-шалғынды жерлерде өседі. Таралу аймағының азаюына байланысты Қазақстанның "Қызыл кітабына" енгізілген.
| Құмбел сарышатыры | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||||||
| Hieracium kumbelicum B.Fedtsch. & Nevski, 1933 |
Құмбел өңдеу
Құмбел - Арасан тауының шығысындағы асу. Алматы облысы Кербұлақ ауданы, Арасан өзенінің жоғарғы ағысында 2600 метр биіктікте орналасқан. Асудан жыл бойы салт атты адам өте алады. Палеозой дәуірінің герцин тау жасалу кезеңінде пайда болған. Беті төрттік шөгінділермен жабылған. Климаты қоңыржай белдеудің тұран континеттік облысына жатады. Қаңтардың орташа температурасы 8-12, ал шілдеде 18-20°C, жылдық жауын-шашын мөлшері 700-800 мм. Топырақ жамылғысы тау шалғындық.