Құсмұрын қоңыр көмір кен орны

Құсмұрын қоңыр көмір кен орны — Қостанай облысы, Әулиекөл ауданында орналасқан қоңыр көмір кен орны. Солтүстігінен Астана-Қостанай-Магнитогорск темір жол магистралі өтеді. 1948 жылы ашылған. Кен орны Құсмұрын көлі қазаншұңқырында, аумағы 100 км²-ге жуық, тереңдігі 500 м.

Құсмұрын қоңыр көмір кен орны
52°31′52″ с. е. 64°41′28″ ш. б.52.53111° с. е. 64.69111° ш. б. / 52.53111; 64.69111
Ел	Қазақстан
Аймақ	Қостанай облысы
Ашылған уақыты	1948 жыл
Жану жылуы	6707 ккал/кг
Көмір маркасы	Б2
Құсмұрын қоңыр көмір кен орны

Құсмұрын қоңыр көмір кен орны

Қалыптасу кезеңінің және шөгінді қабаттарының сипаты

Көмір қабатының шөгіндісі төменгі орта юра кезеңінің конгломераттарымен, көмірмен, жанғыш тақтатастарымен жабылып, жарылым қанаттарымен тілімденіп брахисинклинальды қатпарды құрайды. Өнімді қабаты көлбеу белді тау жыныстарынан тұратын ірі баспалдақты блоктар түрінде тараған. Бор және кайнозойдың құмтасты-сазды тау жыныстарының қалыңдығы 30-120 м. Көмір жиналған негізгі қабаты құсмұрын шоғырында (төменгі юра), қалыңдығы 118 м болатын 17 өнім қатарынан тұрады. Ең қалың қабаты Төменгі Қабат (Нижний Мощный) -10+36 м, Жоғарғы Қабат (Верхний Мощный) - 7-52 м. Төменгі Қабат кен қабатының баланстық қоры Құсмұрын қоңыр көмір кен орнының жартысына жуығын құрайды. Желек қаттың тереңдігі 40-425 м.. Құсмұрын шоғырынан жоғарыда дүзбай шоғырының (орта юра) шөгінділерінде шоғырланған. Мұнда қалыңдығы 50 м болатын көмірдің 11 өнімдік қаты бар. Кен орнында төрттік және палеоген шөгінділерінде техникалық және ауыз суға жарамды 6 сулы горизонт анықталған.

Көмір құрамы

Қаттағы көмір құрамы:

• қара шірінді (гумусты);
• кейде қара шірінді - сапропельді, сапропельді-қара шірінді болып келеді. Сирек жағдайда сапропелиттер мен жанғыш тастар кездеседі.

Көмірдің маркасы Б2:

• Күлділігі 17%
  • Күлінде натрий тотығының мөлшері жоғары (4,8%).
  • Германий қоспаларының практикалық маңызы бар.
• Жұмыстық ылғалдылығы 33,4%
• Күкірт 0,4-5,7% (орташасы 2,9%)
• Ұшпа газдың үлесі 42-88%
• Жанудағы жылу үлесі 6707 ккал/кг, жұмыстық отындікі 2929 ккал/кг.
• Баланстық қоры А + В + С, категориясы бойынша 2,6 млрд.т, жанғыш тақтатастікі 118,7 млн.т.