Үстірт арқары

Үстірт арқары
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Сүтқоректілер;
Сабы:	Жұптұяқтылар;
Тұқымдасы:	Қуысмүйізділер;
Тегі:	Ovis;
Түрі:	O. orientalis;
Кіші түрі:	O. orientalis arkal;
Үш-есімді атауы
	Ovis orientalis arkal; Eversmann, 1850

Үстірт арқары (лат. Ovis vignei arkal) - қуысмүйізділер тұқымдасына жататын муфлон. Денесі ірі, құлжаларының тұрқы 160, саулығында — 140 см, салмағы соған сәйкес 70 және 40 кг-ға дейін жетеді. Құлжаларының мүйізі имектеліп келген және жалы болады. Саулығының да кішкене мүйізі бар. Үстірт арқары негізінен Солтүстік-Батыс Түрікменстанда кездеседі. Қазақстанда Маңғыстау облысынның жерінде, Үстірттің батыс бөлігіндегі және Қапланқыр құлама жарларында, Шағала сор ойдымында таралған. Үстірт арқары үйір-үйірімен (бір үйірінде 70 дарабастай болады) тіршілік етеді. Жыныстық жағынан саулықтары 2,5, құлжалары 4,5 жаста жетіледі. Қазан — желтоқсан айларында күйге түсіп, наурыз — мамырда саулықтары жалғыз қозы табады. Негізгі қорегі — күйреуік, сораң, жусан және дәнді дақылды шөптер. Қорегін іздеуге көбінесе күндіз шығады. Бір ерекшелігі — Үстірт арқары суды ащы бұлақтардан ішеді, себебі өздерінің организміне қажетті түрлі минералды заттарды осы бұлақ суларынан алады. Арқарлардың негізгі жауы — қасқырлар. Кезінде өте көп ауланған, саны жылдан жылға азайып барады. 1989 — 90 ж. Алматы зоол. паркінде көбейген. 20 ғ-дың 70-жылдары 10 мыңдай болған. Қазір бұлардың 5,5 — 6 мыңдайы ғана қалған. Үстірт қорығында, Қарақия-Қарақол, Ақтау-Бозащы қорықшасында қорғалады. Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.

Дереккөздер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.