Ұлық Мұхаммед хан

Алтын Орда ханы
(Ұлық Мұхаммед бетінен бағытталды)

Ұлық Мұхаммед (1405–1445) — Алтын Орда (1419–1423; 1428–1437) ханы. Қазан хандығының негізін қалаушы. Тоқа Темірдің сегізінші ұрпағы. Хан тағы үшін бір мезгілде Мұхаммед есімді екі хан күрес жүргізгендіктен, жазба деректер де олардың бірін "Ұлұғ" – Үлкен, екіншісі – "Кішік" - Кші Мұхаммед деп атаған. 1419 ж. Алтын Ордадағы билікті басып алады. Бірақ оның дұшпандары Саид Ахмет, Кішік Мұхаммед, арақ хан маңына топтасқан ақсүйектер қарсылығының салдарынан оның билігі ұзаққа бармайды. 1423 ж. Ақ Ордада билігі Барақтың қолына көшіп, Ұлық Мұхаммедтің билігі уақытша Еділ бойымен шектеледі. 1427 ж. Барақ хан қаза болңаннан кейін, Ұлық Мұхаммед Алтын орданың көп бөлігін өзіне қаратты. 1433 ж. Кішік Мұхаммед Сарай қаласын басып алғандықтан, ол Еділдің жоғары жағындағы бұлғар жеріне кетті. Сол жақтан Қазан хандығын құрады.[1]

Ұлық Мұхаммед хан
Лауазымы
Ту
Ту
Алтын Орда ханы
1419 — 1423
Ізашары Қажы Мұхаммед хан
Ізбасары Барақ хан
1428 — 1437
Ізашары Барақ хан
Ізбасары Кіші Мұхаммед Хан
Ту
Ту
Қазан хандығы ханы
1438 — 1445
Ізбасары Махмұт
Өмірбаяны
Діні ислам
Дүниеге келуі 1405 (1405)
Қайтыс болуы 1445 (1445)
Қазан, Қазан хандығы
Династия Шыңғыс хан әулеті
Әкесі Ішкіле Хасан
Балалары ұлдары: Махмұт, Мұстафа, Қасым, Якуб

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Аруна LTD." ЖШС, 2010. - 576 б. ISBN 9965-26-175-X