Ұрық қап (Sacculus embryonalis) - жұмыртқа торшасы дамитын және қос қабат ұрықтану жүретін, гүлді өсімдіктер тұқым түрінің орталық бөлігі. Ұрық қап атқаратын функциясы және шығу тегі жағынан аналық гаметофит болып табылады. Ұрық қап, ұрық қаптың аналық торшасы деп аталатын, дара гаплоид торшадан, (мегаспора) дамиды. Мегаспора ядросының үш рет бөлінуіне байланысты, жетіклеткалы сегізядролы дене пайда болады. Ұрық каптың протоплазма бөлігі әрбіреуінің айналасында жекеленуіне байланысты үш торшаға айналған үш ядро, ұрық қаптың жоғарғы шетінде орналасады. Бұл жұмыртқа аппараты. Жаңағы үш торшаның біреуі жұмыртқа торшасы деп аталады және аналық жыныс гаметасы болып табылады. Ал қалған екеуі синергид деп аталады және ұрықтану кезінде көмекші қызмет атқарады. Ұрық каптың ортасында орналасқан екі ядро полярлы деп аталады. Олар көбінесе қосымын немесе ұрық каптың орталық ядросы деп аталатын, бір ядроға бірігіп кетеді. Тағы үш ядро ұрық қаптың төмеңгі бөлігінде орналасады және антиподтар деп аталатын үш торшаға айналады. Қос қабат ұрықтану барысында тозаң түтігі ұрық қапқа еніп жарылады және бар ішіндегісін ішке құяды. Ал ұрық каптың ортасында тұрған екінші спермий қосымша, (орталық) диплоидты ядромен қосылып, триплоидты ядро қалыптастырады, ол кейін дами келе эндосперм деген қорек ұлпасына айналады.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3