Әбдімәлік Нысанбаев

Әбдімәлік Нысанбайұлы (1 мамыр 1937 жылы Қызылорда облысы, Сырдария ауданы, Қарауылтөбе (Қызылорда облысы) ауылында туған - 21 ақпан 2023 жылы қайтыс болған) — ғалым. Философия ғылымдарының докторы (1977 ж.), профессор (1980 ж.). Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі (2003 ж.), Қазақстанға еңбегі сіңген ғылым қайраткері (1994). Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының (1984), ҚР тұңығыш президентінің мемлекеттік бейбітшілік және рухани келісім сыйлығының (1998) иегері.

Әбдімәлік Нысанбайұлы
Туған күні	1 мамыр 1937 (1937-05-01)
Туған жері	Қызылорда облысы Сырдария ауданы Қарауылтөбе
Қайтыс болған күні	21 ақпан 2023 (2023-02-21) (85 жас)
Азаматтығы	КСРО  Қазақ КСР  Қазақстан
Ғылыми аясы	Философия
Жұмыс орны	Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің профессоры
Ғылыми дәрежесі	Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының Академигі. Философия ғылымдарының докторы, профессор
Альма-матер	Қызылорда мемлекеттік университеті
Марапаттары	Достық ордені

Білімі

• 1960 жылы Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетін бітірген.
• 1955 - 1960 жылдары иниститут қабырғасында жүргенде Сталиндік степендияның степендиянты болды.
• 1962 - 1964 жылдары КСРО философия иниститутының асперантурасын бітірген.

Еңбек жолы

• 1960 - 1961 жылдары КСРО ғылым академиясының Химия ғылымдары институтында аға лаборант.
• 1961 - 1976 жылдары Қазақстан ғылым академиясының Философия және құқық институтында кіші ғылыми қызметкер, аға ғылыми қызметкер, ғылым философиясы және методологиясы бөлімінің меңгерушісі.
• 1990 жылдан Философия және құқық институтының (қазіргі Философия және саясаттану институты) директоры.
• 1997 – 2003 жылдары “Қазақ энциклопедиясы” баспасының Бас редакторы қызметін қоса атқарды.
• 2011 жалдан ҚР Білім және ғылым министрлігінің философия иниститутының "дінтану және саясаттану" камитеті директорының кеңесшісі қызыметінде.

Қоғамдық қызыметтері

• ҚР Ұлттық Кеңесінің мүшесі.
• Қазақстан халқы ассамблиясының мүшесі.
• ҚР Мемлекеттік сыйлықтарды тағайындау коммисиясының мүшесі.
• ҚР Әлеуметтік ғылым академиясының президенті.
• РФ философия ғылым академиясының мүшесі.

Ғылыми еңбектері

Нысанбаевтың негізгі зерттеу еңбектері диалектика және таным теориясы, ғылым философиясы мен методологиясы, қазақ және түркі философиясы, әлеум. және саяси философия, саясаттану және мәдениеттану мәселелеріне арналды. Ол ғылыми мектеп қалыптастырып, көптеген ғылым докторлары мен кандидаттарын дайындады. Нысанбаев 600-ден астам ғылыми, ғылыми-сараптамалық, ғылыми-әдістемелік еңбектер, соның ішінде 30 монография, жеке кітаптар мен оқу құралдарын жазған. Бірқатар еңбектері 25 шет тілдерінде жарық көрген. 41 ғылым докторы мен 100-ден астам ғылым кандидатын дайындаған.

Ғылыми атақтары

• 1977 жылы Философия ғылымдарының докторы.
• 1980 жылы профессор.
• 1995 жылдан РФ әлеуметтік ғылым академиясының академигі.
• 1997 жылдан Украина саясаттану ғылым академиясының академигі.
• 2000 жылы Бишкек Аймауытов атындағы халықаралық ғылым академиясының академигі.
• 2003 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының Академигі.

Ғылыми марапаттары

• 1974 жылы Ш.Уалиханов атындағы сыйлықтың иегері;
• 1997 жылы "Озат кісі" сыйлығы (Маңғолия);
• 1997 жылы Мұстафа Шоқай атындағы алтын медалі;
• 1997 жылы Ахмет Байтұрсынұлы атындағы алтын медалі;
• 1999 жылы Түркия мәдениет министрлігінің алтын медалі;
• 2005 жылы "Түркі әлеміне сіңірген еңбегі үшін" Халықаралық сыйлығы (Анкара);
• 2007 жылы Тәжікстан Республикасының Білім саласының үздігі (атағы;
• 2010 жылы РФ Философия иниститутының "философия ғылымына сіңірген еңбегі үшін" қүміс медалі және т.б медалдармен марапатталған.

Мемлекеттік марапаттары

• 1984 жылы Қазақ КСР ғылым мен техника саласындағы мемлекеттік сыйлығының иегері.
• 1986 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің "Құрмет" грамотасы;
• 1994 жылы "Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым мен техника қайраткері (құрметті атағы);
• 1994 жылы "Ыбырай Алтынсарин" атындағы құрметті төсбелгі;
• 1996 жылы "Қырғыз Республикасының еңбек сіңірген ғылым қайраткері" (құрметті атағы);
• 1998 жылы "Қазақстан Республикасының тұңғыш президентінің мемлекеттік бейбітшілік және рухани келісім" сыйлығының иегері.
• 1999 жылы Түркияның "Еңбегі үшін" орденімен марапатталды.
• 1998 жылы мемлекеттік жоғарғы награда ІІ дәрежелі «Достық ордені» мен марапатталды.
• 2001 жылы "Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл" медалі;
• 2004 жылы ҚР Білім және ғылым министрлігінің "Қазақстан ғылымына сіңірген еңбегші үшін" медалі;
• 2004 жылы президент жарлығымен жоғарғы мемлекеттік награды «Парасат ордені» мен марапатталды.
• 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 жылдары ғылым саласындағы мемлекеттік степендия иегері.
• 2006 жылы "Қазақстан парламентіне 10 жыл" медалі;
• 2001 жылы "Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жыл" медалі.

Нысанбаев Әбдімәлік туралы Фильм

1994 — «Философ Нысанбаев» режиссері: Қ.Умаров

Шығармашылығы

• Диалектика и современная математика, А-А., 1982
• Адам және ашық қоғам, А., 1998; Қазақстан. Демократия. Рухани жаңару, А., 1999
• Становление исламской философии в Казахстане, А., 2000
• Жаһандану және Қазақстанның орнықты дамуы, А., 2002
• Қазақ философиясы. Тегеран, 2002
• Kazakh turklerіnіn felsefesі. Анк., 2002
• Kazakhstan: Cultural Іnherіtance and Socіal Transformatіon. Вашингтон, 2004
• Казахстан и Ресей в ХХІ веке: опыт модернизационных реформ, Новосиб., 2004