I Әлемгір (урду: اورنگزیب‎; 3 қараша 1618 жыл3 наурыз 1707 жыл) — Ұлы Моғолдар патшалығының 6-шы падишаһы. Ұлы Моғолдар патшалығының негізін қалаушысы Бабырдың неменесі. I Акбардың шөбересі.

I Әлемгір
اورنگزیب
I Әлемгір
Лауазымы
Ту
Ту
Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы
31 шілде 1658 — 3 наурыз 1707
Ізашары I Шаһ Жаһан
Ізбасары Мұхаммед Ағзам
Өмірбаяны
Діні Ислам
Дүниеге келуі 3 қараша 1618 (1618-11-03)
Дахуд,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Қайтыс болуы 3 наурыз 1707 (1707-03-03) (88 жас)
Ахметнагар,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Жерленді Хулдабат
Әкесі I Шаһ Жаһан
Анасы Мұмтаз Махал
Жұбайы Ділрас Бану бегім
Науаб бай
Аурангабади Махал
Балалары Ұлдары:
Мұхаммед Сұлтан мырза
Мұхаммед Ағзам
I Баһадүр
Сұлтан Мұхаммед Акбар
Мұхаммед Кам Бахш
Қыздары:
Зебунниса бегім
I Әлемгір Ортаққорда

Толық атағы: әс-Сұлтан әл-Ағзам уә-л-Хақан әл-Мүкаррам, Хазірет Әбілмұзаффар Мүхйиаддин Мұхаммед Аурангзеб Баһадүр I Әлемгір, Падишаһ-и-Ғази, Шаһиншаһ-и-Сұлтанат-үл-Хиндия-уә-л-Мұғалия.

Өмірбаяны өңдеу

Шын аты — Аурангзеб. Әкесінің тұсында Деканның наменгері болды (1636-1644, 1652-1657). I Шаһ Жаһанның төрт ұлы арасында 1658-1659 жж. тақ үшін таласта Аурангзеб әскери күшінің басымдылығы мен жеке айлакерлігі арқасында жеңіске жетті.

Билеген жылдары өңдеу

Патшалық солтүстігіндегі Қандағар, Балх, Декан, Ахмаднагар, Биджапур және Голконданы өзіне қарату үшін ұрыстар жүргізді. Елді күйзелтті; соғыстар, алым-салық мөлшерінің өсуі, шивадждар, джаттар раджпут раджаларының наразылығын, көтерілісін туғызды. Ақырында Аурангзебтің өз ұлдары бүлік шығарып, Ұлы Моғолдар патшалығы терең дағдарысқа душар болды[1].

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 1 том