Азия жалпаққұлақты жарқанаты
Азия жалпаққұлақты жарқанаты (лат. Barbastella leucomelas) – қолқанаттылар отрядының жалтыртұмсықты жарқанаттар тұқымдасына жататын сүтқоректі[1]. Қазақстанда Азия жалпаққүлақты жарқанаты әзірге 3 жерден: Іле Алатауының шығыс Бартоғай мекеніндегі және Қорам қыстағының маңындағы үңгірден, Жаркент қаласындағы ескі ғимараттардың шатырларынан ұсталған. Өзен бойындағы жартасты жерлерді мекендейді. Дене тұрқы 48-53 мм, қанат сүйегінің ұзындығы 42 мм. Арқасы ақшыл, бауыры ақ түсті. Тұмсығы келте, түбіне қарай бірігіп кеткен құлақ қалқаны жалпақ әрі ұзын келеді, қанат жарғағы қара қоңыр болады. Жылдам әрі мәнерлі ұшады. Түрлі түн жәндіктерімен қоректенеді. Жылына бір рет көбейіп, 1-2 жарқанат туады. Азия жалпаққүлақты жарқанаты тіршілігінің көп қырлары ғылымға әлі беймәлім. Өте сирек кездесетін түр болғандықтан, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген (1996).
Азия жалпаққұлақты жарқанаты | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Амандық күйі | ||||||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
Barbastella leucomelas Cretzschmar, 1826 |
Статус өңдеу
IV-ші санат. Зерттелмеген түр.
Генофондысын сақтау үшін таксонның маңызы өңдеу
Солтүстік Тянь-Шань тауына енген алдыңғы азия – үндіқытайлық түр.
Таралуы өңдеу
Батыс Арабия мен Солтүстік Индиядан Үндіқыстай мен Жапонияға дейін таралған. Орта Азияда Түркменстан, Тәжікстан, Қырғызстан мен Өзбекстанның оітүстігінен белгілі. Қазақстанда әзірге екі жерлен: Бартоғай мен Қорам селосының маңынан (Іле Алатауы) табылып отыр.
Мекендейтін жерлері өңдеу
Орта Азияда жартылай шөлейпіті ормансыз қоныстарда және құрғақ тау етектерінде мекендейді. Қазақстанда табылған екі жарқанат Іле Алматауы етегінен 1200 м биіктіктен қазылған қазба орнының қабырғасынан және сазды үңгірден табылған. Қыста тау етектеріндегі жазықта, үңгірлерде кездессе, ал жазда тауда 2200 м биіктікке дейін мекендейді.
Саны өңдеу
Мәлімет жоқ.
Негізгі шектеуші факторлар өңдеу
Белгісіз.
Биологиялық ерекшеліктері өңдеу
Қазақстанда мәлімет жоқ. Өзбек зоологтары Қазақстанның оңтүстік шекарасынан 20 шақырымдай жердегі Қарақамыс селосы маңындағы үңгірде бұл жарқанатты көргенін хабарлады. Мұнда олар қыркүйек айының бірінші онкүндігінде ұшып келеді. Осындағы үңгірлер мен қуыстарда қыстап шығып, сәуір айында қоныс аударады. Кейбіреулері мамыр-маусым айларына дейін осы маңда тіршілік етеді. Ташкент маңындағы үңгірлерде 1-ден 3-ке дейін бұл жарқанат кездескен. Бір-бірінен алыстау қоныстанады. Мамырдың алды мен маусымда 1-2 жас жарқанат дүниеге келеді. Жазда тау құздарындағы қуыстарды мекендесе, қыста үңгірлерде қыстайды. Насекомдармен қоректенеді.[2]
Қолда өсіру өңдеу
Мәлімет жоқ.
Қабылданған қорғау шаралары өңдеу
Алматы қорығы мен «Алтынемел» ұлттық паркінде қорғалады.
Қорғауды керек ететін шаралар өңдеу
Анықталған жоқ.
Зерттеу жөніндегі ұсыныстар өңдеу
Қорғау шараларын белгілеу үшін биологиясын зерттеу керек.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы"
- ↑ Жетісу. Энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004. — 712 бет. ISBN 9965-17-134-3
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |