Ангелика Кауфман

Ангелика Мария Анна Катарина Кауфман (нем. Maria Anna Angelika / Angelica Katharina Kauffmann, 30 қазан 1741, Кур (Граубюнден) — 5 қараша 1807, Рим) — неміс суретшісі, графигі, неоклассицизмнің өкілі. 1768 жылы Лондондағы Корольдік академияның негізін қалаған екі әйелдің бірі.

Ангелика Кауфман
Мария Ангелика Кауфман
Автопортрет, 1780-1785, Эрмитаж
Туған кездегі есімі	Мария Анна Катарина Ангелика Кауфман
Туған күні	30 қазан 1741 (1741-10-30)
Туған жері	Кур , Швейцария
Қайтыс болған күні	5 қараша 1807 (1807-11-05) (66 жас)
Қайтыс болған жері	Рим , Италия
Азаматтығы	Швейцарлық

Өмірбаяны

Суретші Иоганн Джозеф Кауфманның қызы Ангелика Аустрияның Форарлберг қаласында өскен. Оның балалық шағы туралы бір нәрсені сенімді түрде айтуға болады: егер оның әкесі Джозеф Иоганн Кауфман болмаса, Ангелика ешқашан суретші болмас еді. Ол қайтыс болғанға дейін, әкесі Ангеликаға ең жақын адам болып қала береді, оны кез-келген жағдайда қолдайды және бағыттайды. Ол бірнеше тілді өз бетінше үйреніп, көп оқыды, музыканы жақсы көрді (поэзия, музыка және кескіндеме сайысы — Кауфман суреттерінің жиі сюжеті). 6 жастан бастап сурет сала бастады, әкесіне шеберханада көмектесті, 11 жасында ол өзінің алғашқы тапсырысын алған болатын. 12 жасынан бастап кәсіби суретші ретінде жұмыс істеді. Жас кезінен бастап Джозеф Иоганн Кауфман орындарды өзгертуге деген ұмтылыспен ерекшеленді.13 жасында Ангелика алғаш рет Римге, нағыз көркем Меккеге келді, ал жас неміс әйелінің дұрыс, классикалық тегіс жазумен және ежелгі дәстүрге үлкен құрметпен сәттілігі көп күттірмеді. Кауфман Флоренция Өнер академиясына сайланған кезде, ол тек 21 жаста болады. Римдегі Сент – Лука академиясының мүшелігін алған кезде - 25 жаста болатын.

Кауфман зайырлы жетістікпен бірге жүреді: ол әдемі, төрт тілде еркін сөйлейді, музыкант және әдемі ән айтады. 1754 жылы анасы қайтыс болғаннан кейін, Ангелика әкесімен бірге Миланда, кейін 1764 жылдан бастап Италияда (Рим, Венеция) тұрды. Римде ол өзінің алғашқы ұстазы және досы болған неміс өнер тарихшысы Джон Иоахим Винкелманмен кездескен. Ол Кауфман туралы былай деді:"Ол өте әдемі бола алады және ән айту кезінде біздің ең жақсы виртуоздармен бәсекелесе алады". 1766 жылы ағылшын елшісі мен оның әйелінің ұсынысы бойынша ол Лондонға кетіп, сонда 15 жыл тұрды. Ангелика сотқа жақын болды, монархтар мен жоғары дәрежелі сотталушыларды жазды, Британдық Өнер академиясының орналасқан жерін пайдаланды. Англияда ол Лондон Корольдік академиясының мүшесі болған жалғыз әйел суретші болды. 1760 жылдардың аяғында Лондонда Ангелика, Корольдік өнер академиясының негізін қалаушы және тұрақты Президенті, ең танымал (және сол кездегі ең қымбат) Британдық суретшінің жүрегін жаулап алды деген қауесетті жеткізді. Сэр Джошуа Кауфманның портретін салған, ол Сэр Джошуаны ризашылықпен жазған. Ғашық болып қалған бойдақ Ангеликаға ұсыныс жасады, бірақ күтпеген жерден ол бас тартты. Мұның себебі неде болды, қазір айту қиын: суретші Рейнольдстың үлкен даңқының көлеңкесінде қалуға қорықты ма, әлде сол кезде ауада жүрген сентиментализм идеяларының әсерінен ол ыстық махаббатсыз үйленуге батылы жетпеді ме. Кауфман Стерн мен Абелардтың сентименталистерінің сюжеттеріне осындай сәттілікпен сурет салғаны бекер емес ("ақылсыз Мария", "Абелард пен Элоиспен қоштасу"). 1767 жылы Кауфманды оның үйленген Граф Фредерик де Хорн деген алаяқ азғырды, бірақ келесі жылы олар ажырасып кетті.

Бүкіл уақытта ол әйел суретші ретінде қаржылық тәуелсіздікке ие болды, өйткені оның шеберлігі сөзсіз еді. Қазіргі заманғы диарист Джозеф Фарингтон Англияда жұмыс істеген 15 жылдық мансабында Кауфманның байлығы шамамен 14000 фунт стерлингке жетті деп бағалады, бұл сол кезде өте үлкен сома болды. Оның замандастарының көпшілігі 30 жасында балаларымен үйленген болса да, Кауфман өзінің көптеген автопортреттерінде өзінің басқалардан ерекшеленетінін, өзінің өнерге берілгендігімен көрінеді.

Кауфман Корольдік өнер академиясының негізін қалаушылардың бірі болды, Әулие Павел соборының суреттеріне қатысқан болатын. Ол 1771 жылы Ирландияда бірнеше ай өткізді, Ирландияның Лорд-лейтенантының қонағы болды және онда бірнеше портреттік тапсырыстарды орындады. Оның достарының арасында сол кезде Лондонда тұратын және медицинамен айналысатын Жан-Пол Марат болды, екеуінің арасында роман болғаны мүмкін. 1772 жылы Флоренция Бейнелеу өнері академиясының мүшесі атанды. 1781 жылы ол суретші Антонио Зуччиге тұрмысқа шығып, Римге оралды. Өз заманының көптеген танымал мәдени қайраткерлерімен дос болды: Винкельман, Менгс, Гете, Канова, Гесснер және басқалар. Ангеликаның соңғы көрмесі 1797 жылы Римде өткізілді. 1810 жылы оның өмірбаянын итальяндық тарихшы Джованни Баттиста де Росси жазған.

Кауфман Лондондағы Корольдік академияға анда-санда өз үлесін қосуды жалғастырды. 1807 жылы Ангелика Римде қайтыс болды. Оның құрбысы, беделді мүсінші Канова оны жерлеу рәсімін дайындады және Рафаэль қайтыс болғаннан бері Римде өтіп жатқан суретші үшін ұйымдастырылған ең керемет және ең күрделі болып саналды . Accademia di San Luca бүкіл басқа маңызды шіркеулер мен виртуоздармен бірге қайғылы шеруден тұрады. Үлкен құрмет белгісі ретінде оның екі суреті шерумен қатар жүрді. Бір қызығы, Кауфман жаттығудың алғашқы кезеңдерін де, мансабының соңғы кезеңін де Римде өткізді.

Шығармашылығы

Кауфманның автопортреті

Кауфман кескіндемесі (портреттер, библиялық, тарихи, әдеби және ежелгі мифологиялық тақырыптар) классицизм аясында дамиды.

Кауфманның өзі өзін ең алдымен тарихи жанрдың суретшісі, XVIII ғасырда әйел суретші үшін ерекше белгі ретінде анықтады. Тарихи кескіндеме осы уақыт аралығында академиялық кескіндемедегі ең таңдаулы және пайдалы категория болып саналды және Сэр Джошуа Рейнольдстың басшылығымен Корольдік Академия оның ынта-жігерін қолдауға бар күшін салды, портреттер мен пейзаждар сатып алынды және тиісті экспозициялар жасалды. Кауфманның Британдық қоғамда танымал болғанына және оның суретші ретіндегі жетістіктеріне қарамастан, ол британдықтардың Тарихи кескіндемеге деген немқұрайдылығынан көңілі қалды. Соңында ол Ұлыбританиядан кетіп, тарихи кескіндеме жақсы танымал болған, үлкен құрмет пен қамқорлыққа ие болған құрлыққа баруға мәжбүр болды.

Иоганн Вольфганг Гете Ангелика Кауфманды өз заманының ең ақылды және білімді әйелдерінің бірі деп санады және Римде болған кезде соның үйіне ғана барған. 1777-1778 жылдар Гете портреті Ангелика Кауфманның қылқаламынан басталады - керемет дегенмен суретшінің өзі кенепте Гете табиғатының әмбебаптығын ұстай алмады деп алаңдады. Ақын таңқалды: өнерді терең түсінген Кауфман "түсініксіз қарапайым" болып қала береді.

"Ол портретте өте күшті", – деп жазды ежелгі дәуірдің ұлы білгірі Иоахим Винкельман. Оның барлық портреттерінің ішінде ең жақсысы – әйелдер. "Галант дәуірінің" соңына қарай бұл тіпті Ресейде де белгілі болды.

Өнердің академиялық теориясының анықтамасы бойынша тарихи кескіндеме ең жоғары санатқа жатқызылды. Оның тақырыбы тарих, мифология, әдебиет және жазба тақырыптарына негізделген адам әрекеттерін ұсыну болды. Бұл үшін библиялық және классикалық әдебиеттерде кең білім, өнер теориясын білу және жалаңаш ерлердегі анатомияны зерттеуді қамтитын практикалық дайындық қажет болды. Көптеген әйелдер мұндай дайындыққа қол жеткізе алмады, әсіресе жалаңаш модельдерден сурет салу мүмкіндігі дегенмен, Кауфман Тарихи жанрдың табысты суретшісі ретінде беделге ие болу үшін қажетті дағдыға ие болу үшін гендерлік шекарадан өте алды.

Танылуы

Ангелика өте ерте кең еуропалық даңққа ие болды. 1762 жылы ол Флоренция өнер академиясының мүшесі болды, 1765 жылдан бастап Римдегі Сент — Лука академиясының мүшесі, 1768 жылдан бастап француз және британдық корольдік академиясының мүшесі болды. 1810 жылы оның өмірбаянын әйгілі итальяндық тарихшы Джованни Баттиста де Росси жазды, содан бері оның өмірі бірнеше рет романдардың сюжеті болды. Чарльз Уилсон Пил (1741-1827), суретші, патриот және ірі американдық өнер әулетінің негізін қалаушы, қызын суретші Анжелика Кауфман Пилдің құрметіне атады.

Суретші қазіргі Ресейде әйгілі болды, "Ангелика Кауфманға" ода (1798) Державинге тиесілі. Эрмитажда оның бірнеше маңызды суреттері бар:

Автопортрет (1780-1785 жылдар аралығында) Октавия мен Августаның "Энеидасын" оқыған Вирджил (1788) Кале монахы (1766-1781 жылдар) Гектор Парижді соғысқа шақырады (1775 жыл) Мария Марияның балалық шағы (1791 жыл) Абелард пен Элоиспен қоштасу (1780 жылға дейін) Mad Maria (1777 жылдан кейін) Графини А. С. протасованың жиендерімен портреті (1788 жыл) Венера Еленаны Парижді жақсы көруге көндіреді (1790) Кауфманның жұмыстары көбейтіліп, осылайша Еуропада граверлер Ф.Бартолоцци мен Г. Скородумов нүктелі сызық техникасында танымал болды (кескіндеме нюанстарын беру үшін ең қолайлы). Оның жанкүйері Фальконе болды (бұрынғы Рейнольдстың досы және жанкүйері). 1774 жылы, Санкт-Петербургте Петр I ескерткішінде жұмыс істеген кезде, Фальконе ағылшын саяхатшысы Рэкселлмен суретшінің жұмысынан алған әсерлерімен бөлісті және "оның барлық дерлік шығармаларының иесі"екенін айтты. Ұлы Герцог, содан кейін император Павел I-нің әйелі императрица Мария Федоровна суретшінің шығармаларынан әйнекке миниатюралар жазды. Кауфман шығармаларынан жасалған гравюралар мүсін жасау үшін үлгі болды. Атап айтқанда, оларды мүсінші Ф.Шубин Санкт-Петербургтегі мәрмәр сарайының мәрмәр залын безендіру үшін бірқатар медальондармен жұмыс жасау кезінде қолданған.

MV 2007 жылы Форарлбергтегі Шварценбергте (Аустрия) Ангелика Кауфман мұражайы құрылды. Жыл сайын өзгеріп тұратын көрмелер оның шығармашылығының әртүрлі аспектілері мен тақырыптарына арналған. 2019 жылғы көрмеде "Ангелика Кауфман — Форарлбергтің жеке коллекцияларынан белгісіз Қазына" оның көптеген картиналары көпшілікке алғаш рет ұсынылды, өйткені оның көптеген туындылары жеке коллекционерлерге тиесілі. Мұражай ескі фермерлік үйде ("Kleberhaus") аймақтың типтік сәулет стилінде орналасқан.

Ангеликаның құрметіне Венерадағы Кауфман кратер аталды.

Мұрасы

Анжелика Кауфман «ізашар» ретінде жиі сипатталады, ол дауыл соққан барлық жерде ұзақ жыл бойына мұра қалдырды. Көзі тірісінде ол үлкен досы және әріптесі сэр Джошуа Рейнольдстан кейінгі екінші орында тұрған ең көп төленген және көп ізденетін портрет суретшілерінің бірі болды. Оның шеберлігі мен кескіндемеге деген құштарлығы керемет және тоқтаусыз болды, сондықтан оның өмірбаяны мен өмірбаяны туралы көптеген алуан түрлі мақалалар жазылған.

Кауфман заманауи көзқарастарды өнер әлемінің дәл орталығынан бастап, сол кездегі ең таңдаулы және құрметті өнер түрін, тарихи кескіндемені ақылдылықпен қолданды. Ол сүйкімді, қаржылық жағынан тәуелсіз және халықаралық деңгейде танымал болды, сондықтан қоғам оны өте байыпты қабылдаудан басқа амалы қалмады. Сол заманда замандас өзінің бүкіл әлемде айналымда жүрген көптеген іздерін «Ангеликамадқа» барғанының дәлелі ретінде сипаттады. Шынында да, суретші ХVІІІ ғасырда атақты мәртебеге ие болған сияқты, бүгінгі фильмнің жұлдызына ұқсас.

Күмәнсіз шебер суретші және керемет іскер әйел болғанымен, болашақ ғасырлар Кауфманды өзі сияқты қабылдамады. Романтикалық және пейзаж суретшілері, оның ішінде Джон Констабль ағылшын мектебі Кауфманның ықпалы азаймайынша (оны осылай бөліп көрсетпейінше) прогресске жете алмайды деп сенген, ал Виктория кезеңі оның жұмысына мән берген жоқ. Кауфманның досы Гете Кауфманның талантын қолдаушы болған, бірақ ол сонымен бірге оның нақты шеберлігі арзан репродукциялар мен мансапқа шектен тыс коммерцияландыру әсерінің әсерінен біршама төмендегенін айтады.

Алайда, Даңқ тұзақтарына қарамастан, Кауфман өте әсерлі және өте маңызды әйел суретші болып қала береді. Ол мифологияны, әйелдер мұражайлары мен аллегорияларды ерлер мен әйелдер арасындағы тең күш пен мәртебені суреттеу үшін қолданған кезде, тек 20 ғасырда суретшілер белсенді және билікке ие мистик әйелдер мен құдайларды кеңірек суреттей бастады. Бұрын ер суретшілер бейнелеген әйел фигуралары әдетте пассивті болған және кез-келген идеяны жарықтандыру үшін қолданылған. Кауфман -бұл бұрыннан келе жатқан әсер, ол асыл тұқымды және автопортреттің прогрессиясы арқылы өсіп келеді.

Көрмелер

• Анжелика Кауфманның ретроспективасы (270 жұмыс), Дюссельдорф, өнер мұражайы (нов. 15th 1998-ақпан. 24th 1999);
• Мюнхен, өнер үйі (февр. 5th-сәуір 18th 1999);
• Чур, Бунднер өнер мұражайы (Мамыр 8 — шілде 11th 1999).

Сыртқы сілтемелер

• Ангелика Кауфман шығармалары.
• Кауфман, Ангелика - еңбектері.
• Ангелика Кауфман XVIII ғасырдағы Еуропадағы ең танымал портрет суретшілерінің бірі болды, бірақ ол ұмытылып кетті
• Ангелика Кауфман - әртіс, суперәйел және ықпалды адам. Мұрағатталған 23 қыркүйектің 2020 жылы.
• Иоганн Вольфганг Фон Гете, 1775 ж (Ангелика Кауфман)
• Иоганн Йоахим Винкельманның портреті (Ангелика Кауфман)
• Атауы бойынша Венера кратерлері
• Неоклассицизм туралы(қолжетпейтін сілтеме)