АҚШ ұлттық ғылым медалі

Ұлттық ғылым медалі (ағылш. National Medal of Science) — биология, физика, математика, химия, инженерлік, әлеуметтік немесе мінез-құлық ғылымдары салаларына қосқан көрнекті үлестері үшін Америка үкіметінің сыйлығы.

Негізгі ақпарат

Медальді Құрама Штаттардың Президенті 12 ғалым мен инженерден тұратын Ұлттық Ғылыми Медаль Комитетінің ұсынысы бойынша береді. Медаль 1959 жылы 25 тамызда АҚШ Конгресімен арнайы заңмен (Public Law 86-209) белгіленді және бастапқыда тек жаратылыстану ғылымдарына («физика, биология, математика немесе инженерлік ғылымдар») арналған. 1980 жылы бұл тізім 12 желтоқсандағы Заңға сәйкес әлеуметтік және мінез-құлық ғылымдарымен толықтырылды (Public Law 96-516). Табыстау рәсімі Ақ үйде өтеді.

Белгілі лауреаттар

Джошуа Ледерберг (оң жақта) АҚШ президенті Джордж Буштан Ұлттық ғылым медалін алуда. 1989 жыл

Роберт Солоу (сол жақта) және Билл Клинтон. 1999 жыл

2009 жылдың қарашасына дейін 450-ден астам адам медаль алды, олардың арасында Нобель сыйлығының лауреаттары және басқа да танымал ғалымдар бар.

Жыл	Лауреат	Үлестің түпнұсқасы
1963	Вэнивар Буш	«Электротехникадағы, есептеу машиналарының технологиясындағы, физикалық және өмір туралы ғылымдарды тиімді байланыстырудағы ерекше жетістіктері үшін; ғылымды, техниканы және білімді халыққа қызмет ету жолында жұмылдыруында.»
1963	Норберт Винер	«Таза және қолданбалы математика аясындағы және инженерлік және биологиялық ғылымдарға батыл енетін терең түпнұсқалық, керемет жан-жақты үлестері үшін.»
1969	Эрнст Майр	«Систематикаға, биогеографияға және құстарды зерттеуге қосқан елеулі үлесі үшін, әсіресе жануарлар популяциясының эволюциясы бойынша үлкен жұмыс үшін.»
1970	Барбара Мак-Клинток	«Өсімдіктердегі тұқым қуалайтын белгілер мен олардың хромосомаларының егжей-тегжейлі пішіндері арасындағы қарым-қатынасты анықтағаны үшін және кейбір гендердің хромосома ішіндегі басқа гендермен басқарылатынын көрсеткені үшін.»
1974	Лайнус Полинг	«Құрылымдық химия және химиялық байланыстың табиғаты, молекулалық биология, иммунология және генетикалық аурулардың табиғаты сияқты әртүрлі салаларда негізгі үлестерге әкелген оның қиялының ерекше ауқымы мен күші үшін.»
1975	Вернер фон Браун	«Сұйық отынды зымыранды практикалық ұшыру аппаратына айналдырудағы жұмысы және «Аполлон» бағдарламасын жүзеге асыруға мүмкіндік берген Сатурн сериясымен аяқталатын жетілдірілген ғарыштық аппараттар сериясына жеке үлес қосқаны үшін.»
1976	Эдвард Осборн Уилсон	«Жәндіктер қоғамдарын ұйымдастыру және жәндіктер мен басқа жануарлар арасындағы әлеуметтік мінез-құлық эволюциясы бойынша ілкімді жұмысы үшін.»
1979	Севера Очоа	«Очоа 1985 жылға дейін белок синтезі және РНҚ вирустарының репликациясы бойынша зерттеулерді жалғастырды, содан кейін ол Испанияға оралды және испандық ғылым саласындағы билік органдары мен ғалымдарына кеңес берді.»
1979	Ричард Фейнман	«Оның сәулеленудің кванттық теориясына және атомның құрамдас бөліктерінің, атом ядросының және субядролық бөлшектердің мінез-құлқын жарықтандыруға қосқан маңызды үлесін мойындай отырып.»
1982	Эдвард Теллер	«Молекулалық физикаға, жұлдыздық энергияның шығу тегін түсінуге, синтез реакциясының теориясы мен қолданылуына, ядролық қауіпсіздік саласына және ғылым мен технологиядағы үздіксіз көшбасшылығына қосқан зор үлесі үшін.»
1987	Гарри Игл	«Адам және жануарлар жасушаларының культурасының өсуінің репродуктивті шарттарын әзірлеудегі зерттеулері үшін.»
1989	Сэмюэл Карлин	«Математикалық талдау, ықтималдықтар теориясы және математикалық статистика және осы идеяларды математикалық экономика, механика және популяция генетикасына қолданудағы кең және тамаша зерттеулері үшін.»
1990	Леонид Гурвич	«Қазіргі орталықтандырылмаған бөлу механизмдерінің теориясы бойынша ілкімді жұмысы үшін.»
1997	Джеймс Дьюи Уотсон	«ДНҚ-ның қос спиральдық құрылымын бірлесіп ашқаннан бастап адам геномы жобасының іске қосылуына дейін молекулярлық биологиядағы бес онжылдық ғылыми және интеллектуалды көшбасшылық.»

Сондай-ақ, қараңыз

• Санат:АҚШ ұлттық ғылым медалінің иегерлері

Сілтемелер

• Ресми сайт