Ақкесене мұнарасы

Ақкесене мұнарасы – Жамбыл облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген Қазақстан тарихында осы күнге дейін сақталған Қыпшақ дәуірінің (XIII-XVII) ескерткіші.

Ақкесене мұнарасы
Жалпы мәлімет
Статусы	Жамбыл облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші
Түрі	киелі нысан
Сәулет стилі	қала құрылысы және сәулет
Орналасуы	Жамбыл облысы, Талас ауданы
Мекен жайы	Үшарал ауылынан солтүстік-батысқа қарай 35 км
Биіктігі	14 м
Техникалық сипаттамасы
Диаметрі	11 м

Орналасқан жері

Талас ауданы, Үшарал ауылынан солтүстік-батысқа қарай 35 км жерде.

Тарихи деректер, зерттеулері

Жамбыл облыстық археологиялық экспедиция басшысы Г.И. Пацевичтің пайымдауынша бұл ескерткіш кезінде қарауылдауға арналып салынған нысан. Жедел континенттегі ауа райы осы аймаққа тән, сол себепті де мұнараның негізгі келбеті сақтала қоймаған, осы соңғы он жылда ескерткіш тіптен мүжіле түсті, және жедел жөндеу жұмыстарын керек етті. Мұндай ескерткіштер республика аймақтарында аз екенін ескере отырып, оны сақтап қалу мақсатындағы жөндеу жұмыстары өте қажет еді. Оның барлық сырт келбетін ғылыми негіздеу есерткішті кешенді зерттеуден өткізгенде ғана мүмкін екендігі анықталды.
10-12, 17 ғасырлардағы археологиялық сәулет шөл далалы мекендегі кеуіп кеткен каналдың жағасында орналасқан. 1896 жылы В.А. Каллаурмен, 1945, 1949 жылдары – Жамбыл облысы тарихи-өлкетану мұражайымен (Л.И. Ремпель мен Г.И. Пацевич, өлшемдері Г.В. Исхакова), 1980 жылы «Қазжобажаңғырту» жұмыстарының нәтижесінде материктік сары топырақта іргетассыз бекіністің салынғаны анықталды.

Сипаты

Мұнара бұрыштарымен жарық жағына қарай бағытталған, бұрыштарында мұнаралары бар, биіктігі 2,5-3 м пасхалы қабырғалармен қоршалған тік бұрышты (21 х 22 м) алаңқай, "Ақ Кесене" деген атымен белгілі шығыс мұнара дөңгелектеу келген, диаметрі 11 м іргедегі 14 м биіктіктегі сақталған пішінмен бөлінген; тік қимада конус тәріздес пішінге ие. Баспалдақтар мен жоғарыға қарай шығатын бұранда пішінді сатының сыртқы жиынтықтарының қалдықтары сақталған. Қалаудың жүйесі "плашмялы" үш қатарлы "қабырғалы" кірпіштік қатардың жүйелі кезектесуі. Батыс мұнара, сондай-ақ диаметрі 43 м, дөңгелектеніп келген пасха қабаттармен бір уақытта қамал қабырғасы анықталған, қалыңдығы 3 м қамал қабырғасының бір бөлігі ашылған, еңіс өрлеулі, ені 1 м бекініске кіру есігі анықталған; бекіністің мерзімі 10-12 ғ.ғ. болып айқындалған. Мұнараның құрылысы 17 ғ. қатысты.

Ақ Кесенеге 2007 – 2008 жылдары «Қазаққайтажаңғырту» мекемесінің шеберлері Қ. Тұяқбаевтың басшылығымен жаңғырту жұмыстарын жүргізілді.