БК(б)П тарихының қысқаша курсы

«Бүкілодақтық Коммунистік (большевиктер) партиясының тарихы. Қысқаша курс» (орысша: «ИСТОРИЯ ВСЕСОЮЗНОЙ КОММУНИСТИЧЕСКОЙ ПАРТИИ (большевиков).КРАТКИЙ КУРС») («БК(б)П тарихының қысқаша курсы» деген атпен де белгілі) — БК(б)П комиссиясы құрастырған және БК(б)П Орталық Комитеті мақұлдаған большевизмнің ресми тарихы, коммунистік партияның идеологиялық қаруы, сталиндік марксизм-ленинизм саласындағы негізгі білімнің энциклопедиясы, сталинизмді тұжырымдайтын негізгі жазбалардың бірі.

Тарихы

Кітап жарыққа 1938 жылдың қараша айында шықты. Сол жылдың қарашаның 14-інде БК(б)П Орталық Комитеті «БК(б)П тарихының қысқаша курсының» шығуына орай партиялық насихатты жолға қою туралы» деген қаулы шығарды. Бұл қаулыда барлық коммунистердің және партиядан тыс интеллигенцияның марксизм-ленинизмді тереңдете зерттеуге тиіс екендіктері айтылды. Алғашқы басылымының тиражы 6 миллион дананы құрады.

Ауторлары

Ауторларының бірі — Сталин. Ол «Диалектикалық және тарихи материализм туралы» бөлімін жазған.

Сипаттамасы

«БК(б)П тарихының қысқаша курсы» кітабында Ресей коммунистерінің жұмысшы табының барлық қарсыластарына қарсы жүргізген күресінің, царизм мен капитализмді тақтан тайдырудың, пролетариат диктатурасын орнатудың, социализм үшін жүргізген күресінің орасан зор тәжірибесі жинақталған. «Қысқаша курс» — творчестволық марксизмнің жемісі. «Қысқаша курстың» жарыққа шығуымен коммунистік партияның тарихын баяндауда бұрынырақ оқулықтарда қылаң беріп тұрған өзімбілермендік пен шатасудың, көзқарастардың көп түрлілігінің, коммунистік партияның тарихын зерттеуде негізсіз ойлардың тамырына балта шабылды. Онда Маркс пен Ленин ілімдерінің ажыратылмас бірлігі мен біртұтастығы, империализм мен пролетарлық төңкерістер кезеңінде Ленин мен оның шәкірттерінің маркстік теорияға енгізген жаңалықтары көрсетілген. Кеңес Одағынның Коммунистік Партиясының тарихын тарихи тұлғалардың төңірегінде баяндаған ескі оқулықтарға қарағанда, «БК(б)П тарихының қысқаша курсы» партиялық кадрларды ең алдымен марксизм-ленинизмге партияның тарихымен байланыстырып оқытады. «БК(б)П тарихының қысқаша курсы» марксистік әдебиетті жеке тұлғаның тарихтағы ролі, КСРО-дағы социализмнің жеңісі, қазіргі замандағы соғыстардың сипаты, социалистік мемлекеттің ролі мен маңызы сияқты ауқымды мәселелерде қарапайымдау мен қарабайырлаудан азат етті. «Қысқаша курс» жұмысшы табының капитализмге қарсы күресінде қолданылатын марксистік-лениндік теорияның қуатын көрсетеді. Онда БК(б)П бастан өткізген басты тарихи кезеңдерге негізделе отырып, оның тарихының ғылыми кезеңдендірілуі берілген.

Кітаптың IV тарауының екінші бөлімінде — «Диалектикалық және тарихи материализм туралы» бөлімінде И.В.Сталин марксистік пәлсапада жасалғанның теориялық қорытындысын береді. «Қысқаша курс» жаңа типтегі марксистік партияның негізін қалаушысы В.И.Лениннің ең маңызды шығармаларының мазмұны және тарихы маңызының сипаттамаларын да қамтиды.

Қорытындысы

«БК(б)П тарихының қысқаша курсының» «Қорытынды» бөлігінде коммунистік партияның тарихи жолының негізгі нәтижелері аталып өтіледі:

1. Пролетарлық төңкерістің, пролетарлық диктатураның жеңісі үшін төңкерісшіл партия керек.
2. Жұмысшы табының партиясы пролетарлық революцияның ұйымдастырушысы мен бастаушысы бола алуы үшін жұмысшы табының териясын, яғни маркстік-лениндік теорияны меңгеріп алуға тиіс.
3. Пролетарлық төңкерістің жеңісі ұсақ буржуазиялық партияларды талқандаусыз мүмкін емес.
4. Пролетарлық төңкерісті ұйымдастырып, жаңа социалистік қоғамның құрылысын басқара алуы үшін жұмысшы табының партиясы өз қатарларындағы оппортунистермен ымырасыз күрес жүргізуге тиіс.
5. Жұмысшы табының партиясы жұмысшы табының жетекшісі ролін атқара алуы үшін табыстарға елігіп, өзінің өз жұмысындағы кемшіліктерді байқамай кетпеуге, қателерін мойындаудан қорықпауға, оларды ашық және адал түрде түзетуден қашқақтамауға тиіс.
6. Егер жұмысшы табының партиясы бұқара халықпен кең байланыс орнатпаса, осы байланысты барған сайын күшейтетін болмаса, олардың дауысына ден қойып, мұң-мұқтаждарына назар аудармай кетсе, бұқара халықты үйретіп қана қоймай, өзі содан үйренуге дайын болмаса, онда бұндай партия нағыз бұқаралық партия бола алмайды, миллиондаған жұмысшы табы мен еңбеккерлерді соңынан ерте алмайды.

Ықпалы

Бұл кітаптың шығуы КСРО және коммунистік партия өміріндегі маңызды оқиғалардың бірі болды. «БК(б)П тарихының қысқаша курсы» миллиондаған коммунистер мен кеңес адамдарының қолынан түсірмей оқитын шығармаға айналды. 1940 жж. екінші жартысында Шығыс Еуропаның халықтық демократия жүйесі орнаған елдерінде бұл кітап сталинистік жүйені орнатудың құралдарының біріне айналды.

Тағы қараңыз

• Сталинизм
• Тоталитаризм
• Үгіт-насихат
• Саяси технологиялар
• «Ленинизм мәселелері» (Сталиннің еңбегі)

Дереккөздер

• «Краткий философский словарь» Под редакцией М. Розенталя и П.Юдина. Издание четвертое и дополненное. Государственное Издательство Политической литературы, 1954.
• ИСТОРИЯ КОММУНИСТИЧЕКОЙ ПАРТИИ СОВЕТСКОГО СОЮЗА. В 6-ти т. Главню редакция: П. Н. Поспелов (пред.) [и др.], т. 5, кн. 1. Коммунистическая партия накануне и в годы Великой Отечественной войны, в период упрочения и развития социалистического общества (1938—1958 жж.). Книга первая (1938—1945 жж.). М., Политиздат, 1970.

Сыртқы сілтемелер

• Орыс тіліндегі нұсқасын осы жерден табуға болады