Бикол (халық)

Бикол (биколандар, өз атауы: Биколано, Bikolano) — Филиппиндегі халық (негізгі орналасқан аймағы Бикол жарты аралы, Лусон аралының оңтүстік-шығысында және оған іргелес аралдар). Халқы 6 млн. адам (2004).

Бикол
Bikolano
Бүкіл халықтың саны
6 млн.(2004)
Ең көп таралған аймақтар
Филиппин
Тілдері
бикол тілі
Діні
католиктер.

Тілі

Олар аустронезия отбасының Батыс Австронезия тобының Филиппиндік тармағы бикол тілінде сөйлейді. Онға дейін диалектілері бар. Жазуы латын әліпбиіне негізделген жазу. Пилипино, ағылшын, испан және тагал тілдері де кеңінен таралған.

Діні

Биколдар негізінен католицизмді ұстанады. Халық өміріне ықпалын тигізіп келе жатқан дәстүрлі діндердің де қалдықтары да бар.

Кәсібі

Негізгі дәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (абака, суармалы күріш, жүгері, қант қамысы, батат), балық аулау, орман шаруашылығы, копра өндірісі, керамика, тоқымашылық, сауда дамыған.

Арбалары бар Бикол ерлері, 1899

Копра өңдеу және абакусты кесу әдетте қолмен жасалады. Балық аулау да маңызды сала болып табылады және балық жеткізу әдетте мамырдан қыркүйекке дейінгі уақытта жүреді. Ұйымдастырылған кәсіптік балық аулау қымбат аулар мен моторлы және электр шамдары бар қайықтарды немесе палакая немесе басниган деп аталатын қайықтарды пайдаланады. Жеке балықшылар, керісінше, әдетте екі түрлі торды пайдаланады - басниг және пангки.

Өмір салты

Бикол отбасыларындағы мұрагерлік ерлер арасында да, әйелдер арасында да жүзеге асырылады. Бұрын ер адам бірнеше әйелмен бірге тұратын, қазір отбасының бұл түрі кездеспейді. Дегенмен, басқа да көптеген әдет-ғұрыптар бар: қалыңдық қалыңмалының бағасы, күйеу жігіттің мүлкін көрсету (оның байлығын, төлем қабілеттілігін көрсетеді). Басқа көршілес аймақтардағы сияқты, бикол әйелдері үй жұмысының көп бөлігін үйленгенге дейін де, одан кейін де жасайды, ал Бикол ерлері өз отбасына табыс пен қаржылық қолдаудың негізгі көзі болып табылады. Памалай, пантомина және тигсикан кейбір дәстүрлі әдет-ғұрыптар болып табылады және адамдар құдайға, жанға және өлімнен кейінгі өмірге берік сенімдерді ұстанады. Осыған байланысты жыл сайын пабаса, танггал, фиесталар және флорес де майо сияқты рәсімдер өткізіледі.

Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары

Елді мекендері баррио (испан тілінен barrio – квартал) деп аталады. Дәстүрлі ауылдар басқа филиппиндік халықтардың ауылдарына ұқсас. Қазіргі уақытта халық урбанизациялануда. Көбісі дәстүрлі өмір салтын тастап, қалаларға қоныс аударуда.

кокос сүтінде пісірілген гата тағамы

Дәстүрлі киімдері

Ерлер түрлі-түсті көйлек пен шалбар киеді. Әйелдер жейде мен саронг киеді, ол кеудеге оралып, белдемше сияқты төмен түсірілген ұзын жолақ мата. Испандық нақыштағы көйлектер де жиі кездеседі.

Дәстүрлі тағамдары

Биколдар чили бұрышын немесе өте ащы тағамдарды жеуге жоғары икемделген. Биколано асханасы, ең алдымен, оның тағамында чили бұрышы мен гатаны (кокос сүті) негізгі түрде қолдануымен танымал. Ет рецепттеріне почеро, адобо, тапа және динугуан кіреді. Әдетте жиі тұтынатын балықтары – скумбрия және анчоус. Бухи көлінде синарапан немесе табиос (әлемдегі ең кішкентай балық ретінде белгілі) жиі кездеседі.

Фольклоры

Халық ауыз әдебиетінде ертегілер мен кең көлемді «Ибалон» эпопеясы бар.